Là tỉnh công nghiệp nhưng Đồng Nai vẫn đi đầu cả nước trong xây dựng nông thôn mới. Điểm nổi bật của tỉnh là không ngừng nâng cao thu nhập cho nông dân nhờ tập trung chuyển đổi từ đất lúa, đất vườn tạp kém hiệu quả sang trồng cây ăn trái, cây công nghiệp lâu năm nhưng vẫn đảm bảo về an ninh lương thực.
Lúa: Năm nay, dù đối mặt với hạn, mặn kỷ lục nhưng năng suất lúa của Đồng Nai vẫn tăng so với cùng kỳ năm ngoái. Ảnh: Thu hoạch lúa tại huyện Nhơn Trạch. Ảnh: Phan Anh
Giữ lúa bằng tăng năng suất
Theo Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Đồng Nai, năm 2019, diện tích lúa gieo trồng trên địa bàn tỉnh đạt gần 60 ngàn ha, giảm gần 12,7 ngàn ha (giảm 18% so với năm 2009). Tuy nhiên, nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật, sử dụng giống mới nên năng suất lúa tăng 20%; sản lượng lúa đạt gần 325 ngàn tấn, không biến động nhiều so với năm 2009.
Toàn tỉnh hiện có 130 công trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp nhưng chỉ mới đáp ứng được hơn 20 ngàn ha, chiếm hơn 10% so với tổng số diện tích đất nông nghiệp cần phải tưới. Sản xuất nông nghiệp của Đồng Nai trong mùa khô năm nay cũng hết sức khó khăn vì diện tích chủ động được nước tưới thấp; đặc biệt khả năng xâm nhập mặn cao ở 2 huyện Long Thành và Nhơn Trạch.
Ứng phó với nguy cơ hạn, mặn, UBND tỉnh đã có Chỉ thị về việc triển khai các giải pháp cấp bách phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn và thiếu nước sinh hoạt trong mùa khô 2019-2020. Chỉ thị đã yêu cầu các huyện, TP.Long Khánh và TP.Biên Hòa tổ chức kiểm tra, theo dõi chặt chẽ tình hình diễn biến thời tiết, nguồn nước, đánh giá khả năng cung cấp nước phục vụ sản xuất và dân sinh trên địa bàn; rà soát, điều chỉnh, bổ sung phương án phòng, chống hạn, xâm nhập mặn, cấp nước phục vụ sản xuất, dân sinh trong mùa khô năm 2019-2020. Các địa phương tiếp tục điều chỉnh thời vụ, cơ cấu cây trồng phù hợp; tuân thủ khuyến cáo của các cơ quan chuyên môn liên quan đến thời vụ và tổ chức sản xuất để hạn chế nguy cơ thiệt hại.
Chủ động chống hạn, mặn, ngay từ cuối năm 2019, Đồng Nai đã thực hiện chuyển đổi cây trồng và bố trí mùa vụ thích hợp; đặc biệt là rà soát lại, nâng cấp các hệ thống thủy lợi. Đặc biệt, toàn tỉnh đã nhân rộng diện tích tưới nước tiết kiệm với khoảng 56 ngàn ha. Nhờ vậy, vụ đông xuân 2019-2020, Đồng Nai được mùa cả về cây lúa và các loại cây trồng cạn. Riêng cây lúa diện tích khoảng 15 ngàn ha, năng suất lúa đạt 6,2 tấn/ha, tăng khoảng 6 tạ/ha so với vụ cùng kỳ năm ngoái.
Chuyển đổi cây trồng hiệu quả
Bưởi Trảng Bom: Cây ăn trái là thế mạnh phát triển của Đồng Nai trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Ảnh: Vườn bưởi tại xã Tây Hòa, H.Trảng Bom. Ảnh: Phan Anh
Theo Chi cục phó Chi cục Chế biến - phát triển thị trường Nông sản Bộ NN&PTNT Đinh Viết Tú, năm 2019, cả nước đã chuyển đổi trên 100 ngàn ha gieo trồng lúa kém hiệu quả sang nuôi trồng thủy sản, cây ăn trái, cây màu…cho lợi nhuận gấp nhiều lần. Chỉ riêng vụ đông xuân 2019-2020, các tỉnh vùng Nam bộ cũng đã chuyển đổi gần 41,6 ngàn ha đất lúa sang trồng các loại cây hàng năm, cây ăn trái và nuôi trồng thủy sản. Trong đó, miền Nam có 14 loại cây ăn trái có diện tích lớn trên 10 ngàn ha chủ yếu cung cấp cho thị trường xuất khẩu gồm: xoài, chuối, sầu riêng, thanh long, bưởi, cam, chôm chôm, mít...Một số tỉnh thành đã hình thành được các vùng chuyên canh cây ăn trái với quy mô lớn, sản xuất an toàn cung cấp cho thị trường xuất khẩu.
Theo Giám đốc Sở NN&PTNT Huỳnh Thành Vinh, thế mạnh của Đồng Nai là cây ăn trái và cây công nghiệp. Toàn tỉnh hiện có trên 63,7 ngàn hécta cây ăn trái, tăng gần 9,6% so với cùng kỳ. Trong đó, diện tích trồng mới là hơn 8,3 ngàn hécta. Tổng sản lượng trái cây thu hoạch trong năm 2019 đạt trên 608 ngàn tấn, tăng gần 7,5% so với cùng kỳ. Trong đó, có nhiều loại cây ăn trái có diện tích lớn thuộc tốp đầu cả nước, như: chuối, xoài, chôm chôm, sầu riêng… Tỉnh rất quan tâm triển khai việc cấp mã số vùng trồng cho các loại cây ăn trái và cây công nghiệp nhằm đáp ứng tốt yêu cầu của thị trường xuất khẩu.
Phan Anh