Dịch Covid - 19 đang đã và đang tiếp tục ảnh hưởng nặng nề đến tình hình tiêu thụ, xuất khẩu nông sản của Việt Nam. Doanh nghiệp xuất khẩu đang nỗ lực mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản vào những thị trường khó tính, trong đó có thị trường châu Âu (EU) được cho là còn nhiều tiềm năng.

Trái xoài có cơ hội lớn xuất khẩu vào thị trường EU nếu đạt tiêu chuẩn về chất lượng. Ảnh: Khu trưng bày giới thiệu trái xoài của Việt Nam tại hội chợ quốc tế về công nghệ sản xuất, chế biến rau, hoa, quả (HortEx Việt Nam) tại TP.HCM. Ảnh: Phan Anh
Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) được ký kết vào năm 2019 được cho là cơ hội lớn đối với xuất khẩu nông sản Việt Nam do thuế suất được giảm sâu ngay từ những năm đầu tiên, trong đó, nhiều nông sản sẽ được giảm thuế về 0%.
Thị trường lớn
EU là một trong những thị trường giàu tiềm năng xuất khẩu nông sản với 508 triệu dân. Theo dự báo của Bộ Công thương, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU sẽ giúp kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU tăng thêm khoảng 20% vào năm 2020; 42,7% vào năm 2025 và 44,37% vào năm 2030. Những nông sản có tiềm năng xuất khẩu lớn là các mặt hàng trái cây, rau củ, quả.
Ông Lê Thành Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chế biến - phát triển thị trường nông sản (Bộ NN - PTNN) cho biết, EU là thị trường lớn, có nhu cầu nhập khẩu cao các loại trái cây, rau củ, đặc biệt là rau gia vị. Hiện các sản phẩm rau quả chế biến xuất khẩu đang được các doanh nghiệp khai thác khá tốt tại thị trường này.
Ông Willem Schoustra, Tham tán Nông nghiệp phụ trách Việt Nam và Thái Lan, Đại sứ quán Vương quốc Hà Lan tại Việt Nam chia sẻ, thị trường EU nói chung và Hà Lan nói riêng có nhu cầu rất lớn về các loại trái cây tươi nhiệt đới và qua chế biến. Đây là cơ hội tốt của nông sản Việt nếu khắc phục được các điểm yếu là chưa xây dựng được chuỗi sản xuất sạch. Doanh nghiệp Hà Lan mong muốn đến đầu tư vào Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp, nhất là trong xây dựng chuỗi nông sản an toàn, trong đó có ĐBSCL khá giống Hà Lan về dân số, số tỉnh và tiềm năng phát triển nông nghiệp còn lớn.
Phải nâng chất cho nông sản
Tuy nhiên, với các sản phẩm rau quả tươi để xuất khẩu vào được EU, doanh nghiệp phải đảm bảo được yêu cầu về chất lượng, an toàn thực phẩm khá khắt khe, nhất là mức giới hạn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. EU sẵn sàng trả giá cao hơn các thị trường khác để nhập khẩu nông sản chất lượng nhưng khó khăn không nhỏ là thị trường này đòi hỏi ngày càng cao, tần suất giám sát, kiểm tra cũng cao hơn về các tiêu chuẩn chất lượng, nếu không đáp ứng chúng ta sẽ mất cơ hội ở thị trường giàu tiềm năng này.
Ông Trần Quang Tính, Giám đốc Công ty TNHH thương mại Trang Trại Việt (xã Xuân Trường, H.Xuân Lộc) nhận xét, để nông sản Việt Nam vào được thị trường khó tính là EU, nông dân phải thay đổi từ khâu sản xuất đạt chuẩn cao về an toàn và chất lượng. Theo đó, Trang Trại Việt đã đầu tư trồng rau, quả trong nhà màng với công nghệ hiện đại và đã có chứng nhận GlobalGAP. Hiện doanh nghiệp đang làm việc với nhiều đối tác, dự kiến trong năm 2020, nhiều sản phẩm rau, quả của trang trại sẽ xuất khẩu vào thị trường khó tính EU.
Góp ý khắc phục những hạn chế để đẩy mạnh việc xuất khẩu nông sản vào EU, ông Bùi Xuân Hoàng, Tổng giám đốc Công ty TNHH một thành viên khoa học công nghệ Hoàn Vũ (quận Tân Phú, TP.Hồ Chí Minh) nhận xét, ngoài chất lượng thì khâu bảo quản yếu đang là rào cản lớn nhất cho xuất khẩu trái cây tươi vào EU. Ông Hoàng so sánh, hiện 90% sản lượng thanh long của Việt Nam không có chất lượng cao, chỉ khoảng 10% đủ chuẩn xuất khẩu vào EU và các thị trường khó tính khác. Mặt khác, 1kg thanh long bán lẻ ở thị trường EU hiện lên đến 12 USD do khâu bảo quản yếu, tỷ lệ trái cây tươi bị hư hao lớn, thời gian bày trái thanh long trên kệ hàng bán lẻ đến tay khách hàng chỉ được vài ngày. Theo ông Hoàng: “Nếu khâu bảo quản tốt thì người tiêu dùng châu Âu tiêu thụ trái thanh long hiện không chỉ dừng ở mức dưới 10% như hiện nay mà có thể tăng lên gấp nhiều lần”.
Phan Anh