Đồng Nai là một trong những địa phương có nhiều di tích lịch sử của vùng đất Nam bộ. Những năm qua, công tác trùng tu, tôn tạo các di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn tỉnh được quan tâm đẩy mạnh, triển khai.
Di tích đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh đã khởi công mở rộng, tu bổ và tôn tạo tháng 1-2020Với những nỗ lực từ phân cấp quản lý của chính quyền, hệ thống di tích từng bước hồi sinh với diện mạo vốn có. Nhiều công trình khi trùng tu, tôn tạo xong phát huy được giá trị lịch sử, đáp ứng nhu cầu du lịch.
Tích cực trùng tu, tôn tạo
Theo thống kê của Sở VH-TTDL, trên địa bàn tỉnh hiện có hơn 1.500 di tích, trong đó 54 di tích được xếp hạng. Đa số các di tích là những công trình kiến trúc tín ngưỡng, tôn giáo có giá trị nghệ thuật kiến trúc cao, có bề dày lịch sử như: Thành cổ Biên Hòa, Căn cứ Tỉnh ủy Biên Hòa, Nhà hội Bình Trước, Đền thờ Nguyễn Tri Phương, chùa Bửu Phong, chùa Bửu Quang di tích lịch sử cấp quốc gia mộ Trịnh Hoài Đức... cũng được đầu tư tôn tạo.
Phó giám đốc Bảo tàng tỉnh Nguyễn Văn Nam cho biết, được sự quan tâm của Tỉnh ủy và HĐND, UBND tỉnh, công tác trùng tu, tôn tạo di tích được đẩy mạnh, diễn ra thường xuyên và liên tục. Di tích nào có dấu hiệu xuống cấp đều được cơ quan chức năng của tỉnh tiến hành kiểm tra thực tế, tìm phương án trùng tu, tôn tạo. Đến nay, toàn tỉnh có hơn 2/3 số di tích xếp hạng đã được trùng tu, tôn tạo với tổng kinh phí lên đến hàng trăm tỷ đồng. Nhiều công trình đã đi vào hoạt động mang lại hiệu quả như: Nhà lao Tân Hiệp, Mộ cự thạch Hàng Gòn…
Ông Huỳnh Hữu Nghĩa - Quyền Trưởng ban trị sự chùa Ông phấn khởi kể rằng, trước năm 2008, chùa Ông xuống cấp nghiêm trọng. Sau khi được tỉnh quan tâm, đầu tư trùng tu, tôn tạo chùa Ông nay đã khang trang. “Bà con trong vùng và du khách gần xa đến tham quan, dâng hương ngày đông, nhất là vào các dịp lễ, Tết. Chúng tôi rất vui mừng, phấn khởi trước sự quan tâm của các cấp chính quyền. Mong rằng, thời gian tới có nhiều nữa các di tích được trùng tu, tôn tạo trở thành điểm đến hấp dẫn như chùa Ông” - ông Nghĩa chia sẻ.
Học sinh trên địa bàn TP.Biên Hòa tham quan di tích Nhà lao Tân Hiệp
Được khánh thành từ năm 2018, Cụm tượng đài và Nhà lưu niệm truyền thống tại Khu di tích Căn cứ Tỉnh ủy Biên Hòa U1 (xã Thanh Bình, H.Trảng Bom) đã và đang thu hút nhân dân đến tham quan, tìm hiểu lịch sử. Công trình nhìn từ xa giống như đài lửa vĩnh cửu mà phần đài là dãy phù điêu và cụm tượng đài ngọn lửa thể hiện sự đoàn kết gắn bó giữa các lực lượng bộ binh, pháo binh. Đặc biệt, công trình còn thể hiện sự góp sức của cơ sở cách mạng nhân dân các dân tộc Kinh, Hoa, Nùng với các hoạt động giao liên, cứu thương trên địa bàn căn cứ giai đoạn ác liệt nhất (1965-1975).
Từ đầu tháng 1-2020, di tích đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh đã chính thức “động thổ” khởi công mở rộng, tu bổ và tôn tạo sau nhiều năm (bắt đầu từ năm 2013) tiến hành khảo sát, đánh giá hiện trạng, đề xuất phương án... Dự án này do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh làm chủ đầu tư, Công ty cổ phần kiến trúc và xây dựng công trình văn hóa Việt làm đơn vị thiết kế. Đơn vị thi công là Liên doanh Công ty cổ phần mỹ thuật Trung ương và Công ty cổ phần tư vấn đầu tư và xây lắp Thăng Long thực hiện. Dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2022.
Tại H.Vĩnh Cữu, Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai đã và đang thực hiện dự án đầu tư sửa chữa, cải tạo các hạng mục: xây dựng biểu trưng Chiến khu Đ ở ngã ba đường vào 3 di tích: Căn cứ Trung ương Cục miền Nam, di tích địa đạo Suối Linh và Căn cứ Khu ủy miền Đông Nam bộ; nâng cấp nhà trưng bày, xây dựng nhà bia, cải tạo nhà vệ sinh hiện hữu của Căn cứ Khu ủy miền Đông Nam bộ.
Tạo sức bật để phát triển du lịch
Giám đốc Sở VH-TTDL Lê Kim Bằng cho biết, những năm qua Sở đã tham mưu cho tỉnh thực hiện nhiều công trình trùng tu, tôn tạo xây dựng mới các di tích. Công việc này được thực hiện thường xuyên, liên tục. Bên cạnh nguồn vốn từ ngân sách tỉnh, một số công trình đã vận động được nguồn kinh phí từ xã hội hóa. Hơn một năm nay, tỉnh đã phân cấp quản lý di tích về cho các địa phương. Với những công trình trùng tu của địa phương cần ngành Văn hóa tham mưu, ngành sẽ có hội đồng tư vấn, tích cực hỗ trợ địa phương trùng tu, tôn tạo theo đúng quy định của Luật Di sản văn hóa.
Di tích Mộ cự thạch Hàng Gòn - điểm đến thu hút du khách trong và ngoài tỉnh
Hiện nay, trùng tu, tôn tạo xây dựng mới các di tích không chỉ bảo tồn và phát huy giá trị các di tích tương xứng với tầm vóc và ý nghĩa lịch sử mà còn góp phần phát triển du lịch của địa phương. Các di tích sau trùng tu và đi vào hoạt động sẽ trở thành một điểm du lịch phục vụ nhu cầu tham quan, nghiên cứu, học tập trong tương lai. Cùng với đó, việc huy động các nguồn lực từ cộng đồng sẽ góp phần tạo chuyển biến tích cực trong công tác xã hội hóa văn hóa; làm tăng thêm ý nghĩa trong giáo dục truyền thống cho các thế hệ trẻ hôm nay.
Quyền giám đốc Trung tâm Văn miếu Trấn Biên Trần Trung Tuyến cho biết, từ khi công trình Vườn tượng Danh nhân văn hóa đi vào hoạt động đã thu hút đông đảo học sinh, sinh viên, nhân dân và du khách thập phương đến Văn miếu tham quan, học tập. “Vườn tượng là một trong những công trình mỹ thuật đẹp, công phu và có sức lan tỏa sâu rộng. Đặc biệt, nhiều trường tiểu học, THCS, THPT trên địa bàn tỉnh đã tổ chức cho học sinh tham quan, dâng hương lên các bậc tiền nhân… Từ đó, góp phần nâng cao hiểu biết và ý thức bảo tồn văn hóa truyền thống cho các em”, ông Tuyến nói nói.
Có thể nói tích lịch sử, văn hóa là “kho báu” quý giá, phản ánh quá trình hình thành và phát triển của vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai hơn 320 năm. Do vậy, việc đẩy mạnh trùng tu, tôn tạo di tích là góp phần quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị di tích. “Thời gian tới, ngành văn hóa đã kế hoạch liên kiết với các đơn vị kinh doanh du lịch nhằm đưa du khách đến các điểm di tích. Đặc biệt là các di tích gắn với tín ngưỡng, tâm linh nhằm đáp ứng được phần nào nhu cầu tìm hiểu và thưởng ngoạn của nhân dân và du khách khi đến Đồng Nai” - Giám đốc Sở VH-TTDL Lê Kim Bằng nhấn mạnh.
Thanh Thanh
