Từ lâu, TP.Biên Hòa đã hình thành nhiều bến đò ngang. Các bến đò xưa đã đưa Biên Hòa trở thành thương cảng sầm uất nhất vùng. Theo quy luật phát triển, nhiều cây cầu được xây dựng giúp cho việc đi lại thuận tiện và dễ dàng, cũng vì thế nhiều bến đò đã đi vào dĩ vãng…
Bến đò An Hảo khi còn hoạt động
Kết nối giao thông
Tài liệu liên quan đến lịch sử 320 năm vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai có viết, thuở tàu, xe chưa phổ biến, trên sông Đồng Nai có hơn 50 bến đò ngang, dọc chuyên chở người và hàng hóa. Trong đó, đoạn qua TP.Biên Hòa có hơn 20 bến đò, mỗi bến cách nhau từ vài trăm đến hàng km.
Có thể kể đến: bến Bửu Long (từ P.Bửu Long đi cù lao Thạnh Hội); bến đò Trạm, bến đò Xóm Lá (từ P.Bửu Long qua P.Tân Hạnh) bến đò Lò Lu (từ P.Hóa An sang chợ Biên Hòa), bến đò An Hảo (từ P.An Bình đi cù lao Hiệp Hòa)… Nhờ sự phát triển của hệ thống giao thông thủy, từng có thời gian dài, cù lao Hiệp Hòa trở thành thương cảng sầm uất nhất ở Nam bộ với nhiều tàu buôn trong và ngoài nước đến giao thương, các bến đò khi đó cũng nhộn nhịp.
Cũng nhờ hệ thống giao thông thủy dễ dàng kết nối, nhiều nghề truyền thống đã hình thành ở vùng đất ven sông. Bến đò vừa là nơi tập kết nguyên vật liệu cho sản xuất, vừa phân tán sản phẩm xứ Biên Hòa - Đồng Nai đi các tỉnh, thành ở miền Nam. Có thể kể đến như: nghề làm đá gắn liền với bến Bửu Long, nghề làm gốm đất đen nổi tiếng gắn với bến đò Lò Lu, nghề dệt nhuộm gắn với bến đò Kho (P.Tân Mai). Có nhiều công trình văn hóa, lịch sử, tín ngưỡng được xây dựng gần các bến đò để thuận tiện cho đi lại và sinh hoạt của người dân như: chùa Ông, đình Tân Lân, đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh, đền thờ Nguyễn Tri Phương, Phụng Sơn Tự… Hiện tại, chùa Ông vẫn giữ màn rước sắc thần bằng thuyền trên sông vào tháng Giêng hàng năm.
Theo thống kê, TP.Biên Hòa còn 5 bến đò ngang đang hoạt động, trong đó có bến đò Kho (từ P.An Bình đi P.Hiệp Hòa), bến đò Long Triển (P.Tam Hiệp đi P.Hiệp Hòa), bến đò Trạm (từ P.Bửu Long qua P.Tân Hạnh), một bến đò ở xã Long Hưng. Bến đò ngang duy nhất kết giao TP.Biên Hòa với ngoại tỉnh là bến Bửu Long (từ P.Bửu Long đi cù lao Thạnh Hội, tỉnh Bình Dương), đây là bến đò có lượng người qua lại đông nhất hiện nay. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, các bến đò hiện tại không hoạt động xuyên suốt như bình thường mà chỉ chạy vào giờ cao điểm, lượng người qua lại cũng giảm đáng kể. Dù vậy, những chuyến đò ngang trên dòng Đồng Nai vẫn đóng vai trò quan trọng trong kết nối cuộc sống đôi bờ, đóng góp một cách tích cực vào sự phát triển kinh tế và đời sống văn hóa của người dân ven sông.
Người lái đò bến Long Triển
Gợi nhớ nét xưa
Ngày nay, một số cây cầu đã thay thế cho các bến đò, điều đáng nói là phần lớn các cây cầu được xây dựng sau này đều có vị trí gần các bến đò như: cầu An Hảo cách bến đò An Hảo khoảng 100m, cầu Hiệp Hòa cách bến đò Dọc 300m, cầu Hóa An cách bến đò Lò Lu chưa đầy 1km… Vì thế, trong ký ức của những người sống lâu năm hai bên bờ, những bến đò năm xưa vẫn còn lưu lại.
Ông Lê Văn Chín (ấp Nhất Hòa, P.Thống Nhất) cho biết, trước đây gia đình ông ở đối diện bến đò Dọc, mỗi ngày có hàng trăm lượt người xếp hàng từ sáng sớm chờ đò vào thành phố mua bán, học tập, làm việc. Bến đò gần nhà ngưng hoạt động, thỉnh thoảng, ông Chín vẫn lấy xe chạy qua cù lao Hiệp Hòa, lên đò Kho ngồi vài phút rồi về. Ông Chín nói: “Ngồi trên đò, ngắm nhìn thành phố giữa trời mây sông nước lòng khoan thai và thấy yêu thành phố quê hương hơn hẳn”.
UBND tỉnh đã thông qua chủ trương đầu tư một số dự án nhóm A trên địa bàn tỉnh. Trong đó có dự án Đường ven sông Cái có chiều dài gần 4,6km, điểm đầu giao với đường Hà Huy Giáp (P.Quyết Thắng và điểm cuối giao với đường Trần Quốc Toản (P.An Bình), trên trục đường sẽ có 5 cầu là: Chìm Tàu, Tân Mai, Bà Bột, Rạch Gió, Suối Linh. Trong đó có cầu nối từ đường Đỗ Văn Thi (P.Hiệp Hòa) đến đường Trần Quốc Toản (P.An Bình). Cây cầu này đang được kỳ vọng sẽ giúp cho việc đi lại, giao thương của người dân các phường ven sông trở nên nhanh và thuận tiện hơn; có thể thay thế được cho 2 bến đò là Long Triển và đò Kho qua P.Hiệp Hòa.
Phan Anh