(CTT-Đồng Nai) Để đáp ứng nhu cầu của người học, nhiều trung tâm GDNN-GDTX đã liên kết với các trường nghề để mở thêm hệ đào tạo trung cấp nghề. Theo đó, học sinh có thể vừa học chương trình văn hóa hệ GDTX vừa học trung cấp nghề. Sau 3 năm, các em có thể thi tốt nghiệp để nhận bằng THPT và sở hữu cả bằng trung cấp nghề. Tuy nhiên, hoạt động liên kết này lại đang gặp phải nhiều khó khăn.
Trong khi chưa thể thu hút được doanh nghiệp đầu tư cho lĩnh vực GDNN thì việc liên kết đào tạo nghề trong các trung tâm GDNN-GDTX là tất yếu. Tuy nhiên, để đảm bảo cho hoạt động liên kết này bền vững, đạt chất lượng cao thì cần có chính sách, hành lang pháp lý phù hợp.
Học sinh Trung tâm GDNN-GDTX H. Tân Phú tham quan phòng thí nghiệm
Học sinh Trung tâm GDNN-GDTX H. Tân Phú tham quan phòng thí nghiệm
Tại hội nghị tổng kết năm học khối GDTX do Sở GD-ĐT tổ chức vào giữa tháng 7 vừa qua, đại diện Ban giám đốc các Trung tâm GDNN-GDTX đã nêu ra hoàng loạt khó khăn, bất cập mà việc tháo gỡ cần phải có chủ trương, chính sách của cấp tỉnh. Những khó khăn này tập trung ở nhiều mảng: điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị; đội ngũ nhân sự (gồm cả cán bộ quản lý và giáo viên); kinh phí; hành lang pháp lý cho việc liên kết đào tạo nghề… Tất cả đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy học, đặc biệt là trong bối cảnh triển khai chương trình GDTX mới.
Theo đó, nhiều trung tâm GDNN-GDTX đã xuống cấp, cơ sở vật chất không được đầu tư nên khó mở rộng quy mô lớp học. Chẳng hạn, Trung tâm GDTX TP.Biên Hòa dù nằm trên địa bàn có nhu cầu lớn về phân luồng sau THCS nhưng lại không được đầu tư xây dựng, mở rộng quy mô phòng học. Theo lãnh đạo trung tâm này, trong giai đoạn 2012-2016, trung tâm có đề xuất về việc xây dựng mới trung tâm nhưng đề xuất này không được thông qua. Lý do được đưa ra là vì trên địa bàn thành phố đã có Trung tâm GDTX tỉnh được xây dựng quy mô, khang trang rồi nên lãnh đạo cấp trên không cho xây thêm trung tâm GDTX TP.Biên Hòa, sợ lãng phí.
Cơ sở vật chất không đáp ứng được quy mô học sinh là tình trạng chung của nhiều trung tâm GDNN-GDTX. Ông Hoàng Đình Thọ, Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX Nhơn Trạch cho biết, năm học 2022-2023, Trung tâm này có 17 lớp với tổng số gần 600 học sinh. Trong khi đó, điểm chính của trung tâm vừa cách xa địa bàn khi dân cư lại chỉ có 3 lớp học, trung tâm phải mượn phòng học cách điểm chính 20km để mở lớp học. Không chỉ tốn tiền trang trải cho việc mượn phòng học, trung tâm còn phải mất thêm kinh phí chi cho nhân sự làm công tác quản sinh nhằm hỗ trợ trong công tác quản lý người học.
Cũng như khó khăn chung của ngành giáo dục, các trung tâm GDNN-GDTX hiện đang thiếu rất nhiều giáo viên cơ hữu. Thậm chí, nhiều đơn vị còn bị yêu cầu phải tiếp tục giảm biên chế giáo viên. Học sinh ngày càng tăng lên nhưng giáo viên lại ngày càng ít đi, các trung tâm buộc phải mời giáo viên thỉnh giảng. Đối với những giáo viên này, các trung tâm sẽ khó có thể tổ chức các cuộc họp để sinh hoạt chuyên môn, về lâu dài khó đảm bảo chất lượng dạy học.
Với quy mô hơn 600 học sinh, Trung tâm GDNN-GDTX H.Nhơn Trạch chỉ có 14 biên chế, phải hợp đồng thỉnh giảng với 30 giáo viên. Do không chủ động được giáo viên đứng lớp nên cứ 2 tuần, trung tâm này lại phải thay đổi thời khóa biểu 1 lần. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng dạy và học.
Về mặt kinh phí, hiện nay, nhiều địa phương phân bổ kinh phí dựa trên biên chế nhân sự chứ không cấp ngân sách dựa trên thực tế quy mô học sinh. Vì vậy, càng nhận nhiều học sinh, tổ chức nhiều lớp học thì các trung tâm càng thiệt thòi. Do đó, dù nhu cầu của người học còn nhiều nhưng các trung tâm cũng không mặn mà tuyển sinh vì không có tiền để chi trả cho giáo viên thỉnh giảng…
Học sinh Trung tâm GDNN-GDTX H. Tân Phú tham gia hoạt động hướng nghiệp tại Trường Đại học Lạc Hồng
Học sinh Trung tâm GDNN-GDTX H. Tân Phú tham gia hoạt động hướng nghiệp tại Trường Đại học Lạc Hồng
Do nhu cầu học nghề tăng nên các Trung tâm GDNN-GDTX đã mạnh dạn liên kết với các trường nghề trong và ngoài tỉnh để mở các lớp “song bằng” cho người học lựa chọn. Trung tâm GDNN-GDTX H.Trảng Bom đang là đơn vị đi đầu trong hoạt động hợp tác, liên kết này.
Theo đó, Trung tâm GDNN-GDTX H.Trảng Bom hiện đang liên kết với các trường: CĐ Kinh tế - kỹ thuật Bảo Lộc; CĐ Kỹ thuật Đồng Nai, Trung cấp Quốc Việt (Lâm Đồng); TC Kinh tế - kỹ thuật số 2 để tổ chức các lớp trung cấp nghề. Với 9 nghề đào tạo, gần 100% học viên xét tuyển vào lớp 10 của trung tâm lựa chọn vừa học chương trình GDTX vừa học nghề.
Tuy nhiên, việc liên kết đào tạo nghề của các trung tâm đang đứng trước nhiều rủi ro về mặt pháp lý. Bởi lẽ, nếu xét ra thì các trung tâm đang cho các đơn vị tư nhân sử dụng tài sản công để kinh doanh, thu lợi (mặc dù các đơn vị liên kết tự trang bị thiết bị dạy nghề). Dù có rủi ro pháp lý nhưng nếu không liên kết thì trung tâm GDNN-GDTX sẽ không thể đáp ứng được nhu cầu của người học (trung tâm GDNN-GDTX chỉ được phép dạy sơ cấp, không được phép cấp bằng trung cấp nghề). Do đó, nếu muốn Trung tâm GDNN-GDTX phát triển, đáp ứng được yêu cầu phân luồng sau THCS thì rất cần có chính sách, chủ trương hợp lý về liên kết đào tạo nghề.
Khi lựa chọn hướng đi sau khi tốt nghiệp THCS, các trung tâm GDNN-GDTX vẫn được học sinh, phụ huynh xem là “bến đỗ” cuối cùng, khi những cánh cửa khác đã khép lại. Đây là thực tế đang diễn ra và sẽ còn là xu hướng trong thời gian tới, nếu các Trung tâm GDNN-GDTX không được đầu tư một cách căn cơ, bài bản hơn.