(CTT-Đồng Nai) Đồng Nai hiện có khoảng 3,3 triệu dân thuộc hơn 50 dân tộc anh em cùng sinh sống. Chính điều này đã tạo nên một Đồng Nai với diện mạo văn hóa phong phú, đa dạng.

Là tỉnh công nghiệp phát triển, bên cạnh việc giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, Đồng Nai cần xây dựng cơ chế và tạo điều kiện thuận lợi để phát triển văn hóa trong thời đại số.


* Đồng Nai - vùng đất đa sắc màu văn hóa

Những ngày này, TP.Biên Hòa đang triển khai rất nhiều hoạt động nhằm hướng đến kỷ niệm 325 năm hình thành và phát triển vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai. Cột mốc 325 năm này được đánh dấu từ năm 1698, khi Lễ thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh được chúa Nguyễn cử vào kinh lược vùng đất Đồng Nai.

Trước đó, từ năm 1679, một nhóm người Hoa theo chân tướng Trần Thượng Xuyên chạy loạn từ Trung Quốc sang thần phục nhà Nguyễn và được chúa Nguyễn cho phép đến vùng đất Đông Phố (nay là Đồng Nai) sinh sống.

Nhưng từ trước khi những đoàn người từ miền Bắc, miền Trung xuôi vào Nam trong hành trình mở cõi hay nhóm người Hoa chọn mảnh đất này là quê hương thứ 2 thì cư dân cổ ở Đồng Nai đã sinh sống ở đây từ hàng ngàn năm trước. Kết quả nghiên cứu khảo cổ học cho thấy, Đồng Nai là địa bàn đã từng xuất hiện nhiều lớp cư dân cổ. Nhiều di chỉ khảo cổ được khai quật cho thấy từ thời kỳ trước Công nguyên, vùng đất Đồng Nai đã có người sinh sống.

Ở thời kỳ hiện đại, sau năm 1975, nhiều nhóm người từ miền Bắc di cư vào Đồng Nai lập nghiệp, trong đó có các nhóm đồng bào dân tộc thiểu số như: Mường, Dao, Thái, Tày, Nùng... Đến nay, Đồng Nai có hơn 50 dân tộc anh em cùng nhau chung sống. Các dân tộc di cư đến Đồng Nai cùng với các dân tộc ở đây đã tạo nên một diện mạo văn hóa Đồng Nai rất phong phú, đặc sắc. Mỗi dân tộc có những đặc trưng văn hóa riêng biệt. Nhưng quá trình sinh sống cộng cư giữa các dân tộc đã tạo nên sự giao lưu, tiếp biến văn hóa. Những yếu tố văn hóa gốc được pha trộn với văn hóa của vùng đất phương Nam, vùng đất trù phú, phóng khoáng với tinh thần hội nhập của các dân tộc.

Trải qua thời gian, giá trị văn hóa gốc của các dân tộc vẫn được lưu giữ và ngày càng được tạo điều kiện thuận lợi để phát huy vai trò. Hàng năm, Đồng Nai có nhiều lễ hội đáng chú ý: kễ Kỳ yên của người Kinh, lễ Sayangva của người Chơro, lễ hội chùa Ông của người Hoa, lễ Yang Koi - mừng lúa mới của người Mạ, lễ tháng Ramadam của người Chăm, tết Chôl Chnăm Thmây của người Khmer…


* Xây dựng con người Đồng Nai phát triển toàn diện

Theo PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, để phát triển văn hóa, con người Đồng Nai trong những năm tới, tỉnh Đồng Nai cần tập trung xây dựng văn hóa quê mình tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, giàu có bản sắc đất và người Đồng Nai; khơi dậy khát vọng phát triển quê hương Đồng Nai ngày càng đổi mới, tiến bộ, giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc.

Bên cạnh đó, cần xây dựng con người Đồng Nai phát triển toàn diện, là những chủ thể văn hóa có bản lĩnh, sáng tạo, đổi mới với những phẩm chất yêu nước, yêu quê hương, đoàn kết, dũng cảm, tài trí, thật thà, cần cù, sáng tạo, đổi mới, nghĩa tình, nhân văn, hội nhập. Tập trung cao cho việc xây dựng con người Đồng Nai có trình độ học vấn và văn hóa cao hơn, thực chất hơn, giữ vững và phát huy bản sắc văn hóa quê hương, đồng thời vươn lên theo kịp bước đi của đất nước và hội nhập quốc tế.

“Đồng Nai là tỉnh có nhiều tiềm năng du lịch cả về thiên nhiên và văn hóa. Tiếp tục khai thác, phát huy các di tích, danh thắng trên địa bản để phát triển du lịch. Cần đặc biệt coi trọng việc xây dựng và thực hiện quy hoạch tổng thể kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh, của TP.Biên Hòa, TP.Long Khánh và các huyện, các xã, thôn ấp; phát hiện và xử lý nhanh, dứt điểm tình trạng xây dựng, cơi nới tùy tiện, xô bồ, mạnh ai nấy làm. Các khu vực đô thị, huyện lỵ, các vùng đất đang và sẽ khai thác du lịch, có tiềm năng du lịch cần xây dựng và công bố công khai quy hoạch tổng thể, quy hoạch chi tiết, hài hòa với điều kiện tự nhiên, xã hội, văn hóa bản địa”, PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ gợi mở.

Cũng theo PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ, bên cạnh việc coi trọng việc kế thừa, phát huy di sản văn hóa của tỉnh, Đồng Nai cần đẩy mạnh việc xây dựng nền văn hóa số thích ứng với nền kinh tế số, kinh tế xanh, xã hội số, công dân số… Chú trọng đầu tư, phát triển công nghệ số trong lĩnh vực văn hóa; số hóa các di sản văn hóa, các nguồn tài nguyên văn hóa nhằm tạo dựng nguồn dữ liệu số đầy đủ, hấp dẫn về văn hóa, con người Đồng Nai; phát triển các ngành công nghiệp văn hóa của tỉnh theo định hướng của nền kinh tế số; xây dựng, từng bước hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và hành lang pháp lý nhằm khuyến khích phát triển thị trường văn hóa số, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trên không gian số.

Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương cũng cho biết thêm: “Đồng Nai cần có các biện pháp hạn chế, ngăn chặn các ảnh hưởng, tác động từ mặt trái, mặt tiêu cực quá trình chuyển đổi số đến đời sống xã hội, nhất là với văn hóa, con người, đặc biệt là giới trẻ. Xác lập quyền lực mềm quốc gia và sức mạnh mềm của quê hương Đồng Nai bằng văn hóa, con người với các chính sách phát triển hợp lý, trên cơ sở các giá trị đặc sắc, lợi thế cạnh tranh của tỉnh”.