(CTT-Đồng Nai) - Ngày 23-7, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Hồ Thanh Sơn chủ trì buổi làm việc với các sở, ngành, địa phương về các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh.
Thực tế hiện nay còn nhiều khó khăn, vướng mắc cả trong công tác quản lý cũng như đầu tư cho các công trình thủy lợi. Đặc biệt, tình trạng lấn chiếm, sử dụng đất trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi còn phức tạp, công tác xử lý còn hạn chế.

Khó giải quyết nạn lấn chiếm công trình thủy lợi
Đến nay, toàn tỉnh có 139 công trình thủy lợi gồm hồ chứa, đập dâng, trạm bơm, kênh tưới tiêu…Trong đó, tổng diện tích đất được tưới từ các công trình thủy lợi là gần 24,6 ngàn hécta, đạt hơn 11,8% so với tổng diện tích đất nông nghiệp.

Tình trạng lấn chiếm, sử dụng đất trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi còn phức tạp, công tác xử lý còn hạn chế. Cụ thể, tính riêng trong năm 2023, toàn tỉnh xảy ra 5 vụ vi phạm bảo vệ công trình thủy lợi với các hành vi như đào ao, san ủi làm đường, xây dựng hàng rào, làm nhà tiền chế, lều quán trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi. Đa số các công trình hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh được xây dựng từ lâu, nhiều lần bàn giao cho các đơn vị quản lý khai thác nên hồ sơ pháp lý đất đai, hồ sơ kỹ thuật đã bị mất dẫn đến khó khăn trong đánh giá tài sản và báo cáo tài sản kết cấu hạ tầng thủy lợi; khó khăn trong xử lý khi xảy ra các vụ vi phạm trong bảo vệ công trình thủy lợi. Đến nay, có 121/139 công trình chưa có đầy đủ hồ sơ pháp lý về đất để quản lý, bảo vệ.

Về đầu tư cho công trình thủy lợi, giai đoạn 2016-2023, toàn tỉnh xây dựng mới 16 công trình; nâng cấp, sửa chữa, kiên cố hóa 17 công trình. Hiện trên địa bàn tỉnh đang triển khai thực hiện 31 dự án thủy lợi với tổng kinh phí gần 9,2 ngàn tỷ đồng. Trong đó, có 15 công trình đang thi công; 9 công trình đang lập dự án đầu tư, thiết kế bản vẽ thi công; 7 công trình đang lập chủ trương đầu tư.

Trong quá trình triển khai, nhiều dự án bị kéo dài so với kế hoạch đề ra do các nguyên nhân như: vướng về hồ sơ, thủ tục, nhất là về quy hoạch sử dụng đất; về giải phóng mặt bằng; một số dự án phải điều chỉnh so với ban đầu; một số dự án có vốn đầu tư lớn không đủ nguồn kinh phí để thực hiện…

Tập trung giải pháp tháo gỡ
Tại buổi làm việc, các sở, ngành, đơn vị, địa phương đã tập trung phản ánh thực tế trong công tác quản lý cũng như đầu tư cho thủy lợi; bàn các giải pháp tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn còn tồn tại.

Về những vấn đề còn tồn tại, khó khăn trong công tác quản lý các công trình thủy lợi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi đề nghị, các đơn vị quản lý, khải thác công trình thủy lợi cấp tỉnh chủ động phối hợp với các địa phương trong rà soát, làm thủ tục cấp giấy chủ quyền cho các công trình thủy lợi để có cơ sở thể hiện vai trò quản lý của Nhà nước với các công trình. Địa phương cũng quan tâm hơn trong việc đầu tư kinh phí, con người để khai thác các công trình hiện hữu hiệu quả hơn. Việc thi công các dự án thủy lợi phải đảm bảo hiệu quả giải ngân vốn đầu tư. Chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan tích cực trong công tác vận động, tuyên truyền để người dân ủng hộ, thực hiện tốt công tác giải phóng mặt bằng trong triển khai các công trình thủy lợi. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi gợi ý: “Với các dự án hồ chứa nước lớn có nhiều chức năng như phục vụ cho sản xuất, sinh hoạt, dịch vụ, du lịch… đề nghị Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh phối hợp với các sở, ngành rà soát, bổ sung các chức năng, liên kết với các doanh nghiệp khai thác hiệu quả những chức năng của hồ. Qua đó vừa khai thác hiệu quả, vừa hạn chế tình trạng lấn chiếm, làm tốt hơn trong công tác quản lý công trình”.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Hồ Thanh Sơn nhấn mạnh, Tỉnh ủy đã có Kết luận 755 ngày 26-6-2024 nêu rất rõ thống nhất kế hoạch của UBND tỉnh đồng thời giao cho Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh bổ sung các giải pháp nhằm đảm bảo an ninh, an toàn nguồn nước. Trong đó, cần tính toán bổ sung nguồn nước phục vụ cho sinh hoạt, nông nghiệp vào mùa khô, đặc biệt là nguồn nước phục vụ cho sản xuất công nghiệp. Khảo sát thêm các vị trí để phát triển các hồ chứa nước, hệ thống đường dẫn, hệ thống xử lý nước cho các công trình cấp nước. Nghiên cứu xác lập hồ sơ pháp lý hiện trạng các hồ chứa nước hiện nay. Xử lý dứt điểm các trường hợp lấn chiếm, tranh chấp các công trình thủy lợi; chấn chỉnh những thiếu sót liên quan đến lập, thẩm định hồ sơ thiết kế, thi công các công trình thủy lợi, tránh phát sinh các vấn đề pháp lý gây kéo dài dự án. Có giải pháp cải tạo, sửa chữa các dự án hồ chứa đã xuống cấp, bổ sung kế hoạch khai thác lợi thế, tiềm năng, cảnh quan xung quanh hồ. Chỉ đạo các cơ quan, đơn vị địa phương liên quan rà soát, đánh giá công tác phối hợp những đơn vị quản lý chuyên ngành của các địa phương trong công tác quản lý, khai thác, vận hành các công trình thủy lợi.

Theo Phó Bí thư Thường trực, đi vào triển khai các nội dung cụ thể liên quan đến quản lý, đâu tư các công trình thủy lợi, về cơ sở pháp lý, chủ trương, kết luận đã có hết. Ở đây cần dựa vào thực trạng hiện có để có quan điểm xử lý chung, thống nhất giữa các sở, ngành liên quan để giải quyết những khó khăn, vướng mắc, tránh tình trạng quản lý kém dẫn đến tranh chấp kéo dài đồng thời đảm bảo cho an toàn hồ đập. Về phương án kinh doanh, nên có định hướng để khai thác tốt các hồ đập hiện có, vừa đảm bảo nguồn thu của đơn vị được giao trách nhiệm quản lý, khai thác; vừa đảm bảo nguồn thủy lợi phục vụ sản xuất tại các địa phương. Trong đầu tư xây dựng công trình thủy lợi cần tính toán phù hợp với thực tế, tránh lãng phí nguồn lực ngân sách, nguồn lực xã hội. Với những dự án bị chậm triển khai cả chục năm nay hoặc giải ngân còn thấp cần xử lý dứt điểm trong từng giai đoạn.

Thời gian tới, đề nghị Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Đồng Nai phải chủ động, thậm chí thành lập bộ phận riêng chuyên làm việc với các địa phương về những vướng mắc, khó khăn chung, riêng của từng dự án, cố gắng hoàn tất hồ sơ về đất đai đến năm 2025. Ứng dụng công nghệ số, các giải pháp công nghệ mới để tăng diện tích tưới tiêu nhất là với những địa phương xa các công trình thủy lợi.