​(CTT-Đồng Nai) - Tại Vĩnh Cửu và Định Quán, voi rừng liên tục xuất hiện ở bìa rừng và gần khu dân cư, gây ra thiệt hại về hoa màu và tài sản do tìm kiếm thức ăn. Để giải quyết vấn đề này, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương đang tăng cường nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu xung đột giữa voi và người.

Đàn voi rừng thường xuyên xuất hiện khu vực dân cư trong thời gian gần đây​

Voi rừng xuất hiện ngày càng nhiều

Các vụ voi rừng xuất hiện gần khu dân cư tại Vĩnh Cửu, Đồng Nai đang ngày càng trở nên phổ biến. Một trong những sự việc gần đây nhất là đàn voi 7 con đi tìm thức ăn tại Suối Tượng (xã Mã Đà), sau đó di chuyển đến đường tỉnh 761. Người dân đã chủ động báo cáo và cùng lực lượng chức năng xua đuổi voi trở lại môi trường tự nhiên.

Tuy nhiên, ngày 4-5-2025, khi một voi con trong đàn 6 con bị rơi xuống giếng ở Tiểu khu 160 (xã Mã Đà). Mặc dù người dân đã kịp thời thông báo và Hạt Kiểm lâm Khu Bảo tồn thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai đã nhanh chóng có mặt, nhưng việc cứu hộ gặp nhiều trở ngại do tình hình phức tạp: trời còn tối và đàn voi lớn không ở gần đó tìm cách cứu voi con. Dù đã nỗ lực, voi con vẫn không qua khỏi do suy kiệt sức khỏe.

Để đảm bảo an toàn cho cả người dân và đàn voi, Khu Bảo tồn thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai đang triển khai nhiều biện pháp. Đơn vị này tiến hành rà soát, thống kê và lấp các giếng đào bỏ hoang nhằm tránh lặp lại tình huống voi rơi giếng chết. Đồng thời, họ cũng đào thêm các hố nước lớn để tạo điều kiện thuận lợi cho voi và các loài thú khác uống nước. Ngoài ra, Khu Bảo tồn tiếp tục giám sát quá trình di chuyển của đàn voi và phối hợp khắc phục sự cố hàng rào điện, nhằm giảm thiểu thiệt hại về tài sản và hoa màu của người dân.

Hạt Kiểm lâm huyện Vĩnh Cửu cho biết, đơn vị này thường xuyên nhận được tin báo về voi rừng xuất hiện gần khu dân cư. Để ứng phó, Đội Phản ứng nhanh bảo vệ động vật rừng đã bố trí lực lượng trực luân phiên, xử lý kịp thời các tình huống. Hạt Kiểm lâm cũng phối hợp với các ban, ngành liên quan để kiểm tra, xác minh thiệt hại tài sản, hoa màu do voi gây ra, từ đó tham mưu chính quyền địa phương xem xét hỗ trợ cho bà con.

Giải pháp an toàn cho đàn voi rừng

Theo ông Ngô Văn Vinh, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh, để bảo tồn, bảo vệ và phát triển quần thể voi rừng, Đồng Nai đã thực hiện 2 dự án: Khẩn cấp bảo tồn voi tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2014-2020 và Đầu tư xây dựng bổ sung một số hạng mục tiếp theo của Dự án Khẩn cấp bảo tồn voi tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2014-2020. Trong đó, đã xây dựng các công trình để bảo tồn quần thể voi hoang dã, đặc biệt là việc xây dựng khoảng 75km hàng rào điện để bao quanh khu vực quần thể voi đang sinh sống. Từ khi hệ thống hàng rào điện được đưa vào vận hành đã phát huy hiệu quả rõ rệt trong việc hạn chế được xung đột giữa voi và người.

Bên cạnh đó, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương, đơn vị chủ rừng phối hợp với cơ quan chức năng liên quan đặt các biển cảnh báo tại những nơi voi rừng thường xuyên xuất hiện nhằm cảnh báo cho người dân biết; thực hiện công tác tuyên truyền đến các hộ dân canh tác nương rẫy phía trong tuyến hàng rào điện, các hộ dân sống ven rừng tại khu vực thường có voi rừng xuất hiện áp dụng các biện pháp xua đuổi không làm ảnh hưởng, cũng như không làm cho voi rừng hoảng sợ để hạn chế được xung đột giữa voi và người.

Đến nay, công tác bảo tồn voi đã mang lại kết quả tích cực. Nếu như quần thể voi năm 2009 chỉ khoảng 14 cá thể thì số lượng hiện nay đã tăng lên khoảng 27 con lớn, nhỏ (đứng thứ 2 của cả nước) và đang có xu hướng tăng thêm về số lượng. Tình trạng xung đột giữa voi và người giảm đáng kể, ý thức bảo vệ voi của người dân ngày càng được nâng lên. Nhiều tổ chức quốc tế đã ghi nhận nỗ lực bảo tồn, phát triển loài voi châu Á của Đồng Nai như điểm sáng và tích cực hỗ trợ, đồng hành cùng tỉnh trong việc tiếp tục giám sát và đưa ra các giải pháp bảo vệ đàn voi rừng trong thời gian tới.

Tuy nhiên, voi rừng là loài động vật rất thông minh, luôn tìm cách vượt qua hàng rào điện để ra ngoài trong thời gian gần đây. Trong năm 2024 và từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn tỉnh có 108 lần voi rừng đạp đổ cột và quật cây vào tuyến hàng rào điện để đi ra ngoài hàng rào điện, dẫn tới gãy cột trụ và đứt dây hàng rào điện, làm ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến hàng rào.

Voi rừng là loài động vật rất thông minh tìm cách phá hỏng nhiều trụ bê tông của hàng rào điện để ra khỏi rừng​

Hiện các sự cố trên tuyến hàng rào điện do voi rừng gây ra đều được đơn vị bảo trì kịp thời khắc phục, đảm bảo hoạt động của tuyến hàng rào điện. Các vụ việc do voi rừng gây thiệt hại về tài sản và hoa màu của các hộ dân đều được các tổ, đội phản ứng nhanh của UBND các huyện: Vĩnh Cửu, Tân Phú và Định Quán phối hợp với chính quyền địa phương ghi nhận bằng biên bản, có hình ảnh chụp kèm theo để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, hỗ trợ.

Trong thời gian tới, Đồng Nai tiếp tục triển khai thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về bảo tồn voi tại Việt Nam đến năm 2035, tầm nhìn 2050; tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền về bảo vệ các loài động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm nói chung và voi rừng nói riêng đến toàn thể người dân trên địa bàn tỉnh và các tỉnh giáp ranh; tiếp tục điều phối và hỗ trợ triển khai Dự án Thúc đẩy chung sống hài hòa giữa voi và người tại Việt Nam bằng các giải pháp khoa học và hợp tác toàn diện do Tổ chức HSI (Hội Nhân đạo quốc tế) tài trợ theo chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và môi trường). Đồng Nai sẽ tìm nguồn tài chính hỗ trợ việc duy tu, bảo dưỡng hàng rào điện, hỗ trợ thiệt hại và phát triển sinh kế cho người dân.