Đề nghị công nhận Ngày truyền thống tỉnh Đồng Nai 12-3

(CTT- Đồng Nai) - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) Nguyễn Hồng Ân đã ký tờ trình gửi UBND tỉnh hồ sơ đề nghị công nhận Ngày truyền thống tỉnh Đồng Nai.


Cơ sở chọn ngày 12-3

Trong dòng chảy lịch sử dân tộc, vùng đất Trấn Biên - Biên Hòa - Đồng Nai được định hình và phát triển sớm ở Nam bộ. Kể từ năm Mậu Dần (1698), khi Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh vào kinh lược vùng đất Nam bộ lập phủ Gia Định gồm hai huyện: huyện Phước Long với dinh Trấn Biên và huyện Tân Bình với dinh Phiên Trấn làm mốc, xác lập đơn vị hành chính đầu tiên ở Nam bộ. Đến nay vùng đất Trấn Biên - Biên Hòa - Đồng Nai đã hơn 325 năm lịch sử.

Vào năm 1998, tỉnh Đồng Nai tổ chức kỷ niệm Biên Hòa - Đồng Nai 300 năm hình thành và phát triển, vào cuối năm 2023, thành phố Biên Hòa tổ chức kỷ niệm 325 năm hình thành và phát triển vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai. Cả 2 lần tổ chức kỷ niệm, tỉnh Đồng Nai vẫn chưa xác định được cụ thể (ngày) Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh vào kinh lược vùng đất Nam bộ, thành lập dinh Trấn Biên, xác lập đơn vị hành chính đầu tiên ở vùng đất này để làm cơ sở quan trọng cho việc xác định Ngày truyền thống tỉnh Đồng Nai.

Cho đến nay khi đề cập về thời gian diễn ra sự kiện Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh vào kinh lược vùng đất Nam bộ, các nguồn cứ liệu lịch sử chính thống của Nhà nước và các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học đã xuất bản đều ghi: “Mùa xuân, tháng 2 năm Mậu Dần (1698), chúa Nguyễn Phúc Chu sai Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh kinh lược đất Chân Lạp, chia đất Đông Phố, lấy xứ Đồng Nai làm huyện Phúc Long (nay thăng làm phủ), dựng dinh Trấn Biên (tức Biên Hòa ngày nay)... đặt các chức lưu thủ, cai bạ, ký lục và các cơ đội thuyền thủy bộ tinh binh và thuộc binh.

Mở rộng đất đai được nghìn dặm, được hơn 4 vạn hộ, bèn chiêu mộ những người dân xiêu dạt từ Bố Chính trở về Nam cho đến ở cho đông. Thiết lập xã thôn phường ấp, chia cắt giới phận, khai khẩn ruộng nương, định lệnh thuế tô dung, làm sổ đinh điền...” (Quốc Sử quán Triều Nguyễn, Viện sử học Việt Nam dịch năm 2021), Đại Nam thực lục, tập 1, Nhà xuất bản Giáo dục.

Tại Hội thảo khoa học ngày 25-6 do Ban Thường vụ Tỉnh ủy tổ chức, các chuyên gia, nhà khoa học đề xuất lựa chọn thêm một sự kiện đáng ghi nhớ, nổi bật, quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển của tỉnh đã được ghi nhận, có tính kế thừa, liên tục. Theo đó, đề xuất lựa chọn sự kiện thành lập tỉnh Biên Hòa, đơn vị hành chính cấp tỉnh trực thuộc Trung ương.

Theo sách Đại Nam thực lục (tập 3) có ghi: “Nhâm Thìn, năm Minh Mệnh thứ 13 (1832), mùa Đông, tháng 10, ngày mồng 1... Nay chia đặt tỉnh hạt, thiết lập quan chức, có hai ty Bố chính, Án sát, chia giữ các việc tài chính, thuế khóa, hình luật, có Lãnh binh quan cai quản, quan võ và binh lính tất cả đều thuộc quyền Tổng đốc, Tuần phủ. Như vậy, thì chức vụ đều có chuyên trách, mọi việc mới mong sắp xếp được hẳn hoi... Tỉnh Biên Hòa thống trị 1 phủ Phúc Long và 4 huyện Phúc Chính, Phúc An, Bình An, Long Thành…”.


Ý nghĩa việc chọn ngày truyền thống

Theo Sở VHTTDL, trên cơ sở đề xuất của các chuyên gia, nhà khoa học tại Hội thảo xác định Ngày truyền thống tỉnh Đồng Nai được Ban Thường vụ Tỉnh ủy tổ chức vào ngày 25-6, các cơ quan chức năng đã thống nhất kết hợp 2 sự kiện: tháng 2 năm Mậu Dần (1698) Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh kinh lược vùng đất Nam bộ thành lập 3 dinh Trấn Biên, kết hợp với ngày 1 (ngày 1-10 năm Nhâm Thìn 1832) thành lập tỉnh Biên Hòa, thành ngày 1-2 năm Mậu Dần (1698). Quy chiếu theo lịch vạn niên nhằm ngày 12-3-1698 (dương lịch), được đề xuất làm Ngày truyền thống tỉnh Đồng Nai.

Việc chọn ngày 12-3 là Ngày truyền thống tỉnh Đồng Nai có ý nghĩa quan trọng về giáo dục lịch sử dân tộc, lịch sử hình thành và phát triển của tỉnh Đồng Nai. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào dân tộc; lòng biết ơn sâu sắc đối với tiền nhân về công lao khai phá, xác lập chủ quyền, xây dựng và phát triển vùng đất Trấn Biên - Biên Hòa - Đồng Nai.
Sở VHTTDL trình UBND tỉnh hồ sơ đề nghị công nhận Ngày truyền thống tỉnh Đồng Nai gửi Bộ VHTTDL thẩm định.