Liên minh châu Âu (EU) là thị trường nhập khẩu lớn với các mặt hàng nông sản. Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (gọi tắt là EVFTA) sẽ có hiệu lực vào ngày 1/8/2020 được cho là cơ hội “vàng” để đẩy mạnh xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam vào thị trường EU.
Tiêu Global GAP của huyện Cẩm Mỹ đã xuất khẩu tốt vào thị trường châu Âu. Ảnh: Phan Anh
Việt Nam là nước đang phát triển đầu tiên ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương có hiệp định EVFTA với EU. EU hiện đang là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam với kim ngạch hai chiều năm 2019 đạt 56,45 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 41,5 tỷ USD.
Cơ hội vàng cho nông sản xuất khẩu
Liên minh EU hiện có 27 quốc gia nhưng thị trường chung này còn lớn hơn vì còn có thêm các thành viên không tham gia vào liên minh. Kinh tế của EU khá ổn định và đang trên đà phát triển.
Ông Willem Schoustra, Tham tán Nông nghiệp phụ trách Việt Nam và Thái Lan, Đại sứ quán Vương quốc Hà Lan tại Việt Nam khẳng định, Hiệp định EVFTA giữa EU và Việt Nam có hiệu lực sẽ là cơ hội “vàng” cho xuất khẩu của Việt Nam, giúp đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng nông, thủy sản cũng như những mặt hàng Việt Nam vốn có nhiều lợi thế cạnh tranh.
Hiệp định này cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng thị trường xuất khẩu, tham gia vào chuỗi giá trị cũng như mạng lưới sản xuất toàn cầu. Theo các doanh nghiệp, các mặt hàng nông sản thế mạnh của Việt Nam đang xuất khẩu tốt vào thị trường EU gồm: thủy sản, rau quả, gạo, điều, cà phê, tiêu… Và cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng này vào EU trong thời gian tới là rất lớn và có nhiều thuận lợi vì EVFTA có mức cam kết cao nhất mà 1 đối tác dành cho Việt Nam trong số các hiệp định thương mại đã được ký kết.
Cụ thể, 99% dòng thuế nhập khẩu giữa 2 bên được xóa bỏ trong vòng 7-10 năm; đặc biệt đối với những mặt hàng nông sản. Việc Hiệp định EVFTA được thực thi cũng là cơ hội tăng cường thu hút đầu tư từ EU vào Việt Nam đi kèm với chuyển giao công nghệ và nâng cao trình độ kỹ năng quản lý, lao động.
Thay đổi để tiếp cận thị trường khó
Thị trường EU có nhu cầu lớn nhập khẩu trái cây tươi, đặc biệt là trái thanh long. Ảnh thu hoạch thanh long tại huyện Trảng Bom. Ảnh: Phan Anh
Đánh giá về thị trường EU, bà Mirjam Boekestijn, Giám đốc Dự án Thực phẩm quốc tế (Hà Lan) nhấn mạnh, có thể tóm tắt về thị trường EU trong 2 cụm từ, đây là thị trường rất tiềm năng và hết sức cạnh tranh. Để xâm nhập thị trường EU, các bạn phải chuẩn bị rất là kỹ để có chất lượng cao, ổn định. Ví dụ, các nhà nhập khẩu EU thường yêu cầu nông sản phải có chứng nhận GlobalGAP. Nhưng không chỉ có chứng nhận này là đạt mà họ còn xem xét đến yếu tố bền vững như doanh nghiệp là đối tác xuất khẩu có chăm lo đời sống của người lao động, có quan tâm đến môi trường, sự hao hụt, lãng phí trong sản xuất…
Bà Mirjam Boekestijn lưu ý thêm: “EU có Hệ thống cảnh báo nhanh, tôi lấy ví dụ như 1 sản phẩm nhập khẩu vào Hà Lan có vấn đề về chất lượng sẽ được cập nhật lên toàn bộ hệ thống EU và tất cả các nước của thị trường này đều sẽ không nhập khẩu các sản phẩm đó nữa”.
Đồng quan điểm, ông Jos Leeters, Giám đốc Công ty Bureau Leeters (Hà Lan), chuyên gia marketing và thương mại trong lĩnh vực trồng trọt chia sẻ thêm, nông sản Việt có khả năng vươn xa hơn nữa khi tham gia thị trường thế giới nhờ lợi thế về sự đa dạng cũng như về chất lượng trái cây. Nhưng với tình hình hiện tại, nông sản Việt Nam chỉ có khả năng xuất khẩu đến những thị trường không quá khó tính như Trung Quốc. Nhưng để xuất khẩu tốt vào những thị trường như: Mỹ, EU, Nhật Bản… cần phát triển được những chuỗi nông sản không chỉ đạt về chất lượng mà phải ổn định. Ở đây, vai trò của doanh nghiệp xuất khẩu rất quan trọng. Họ cũng phải thay đổi nhận thức về quản lý và giám sát an toàn thực phẩm, từ việc kiểm tra sản phẩm cuối cùng sang giám sát các mối nguy trong toàn bộ chuỗi sản xuất.
Phan Anh
Để tăng cường xuất khẩu nông sản vào thị trường EU khi hiệp định EVFTA có hiệu lực, Chính phủ có rất nhiều chương trình hỗ trợ cho doanh nghiệp trong việc đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu nông sản vào thị trường này. Trong đó, hỗ trợ cho nông dân và doanh nghiệp đầu tư vào khâu hậu cần, sau thu hoạch, logistic…rất được quan tâm.