Đầu tháng 7-2022, Đồng Nai sẽ có hơn 30 ngàn học sinh THPT trong bước vào kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia. Đây là kỳ thi tốt nghiệp bậc THPT thứ 2 kể từ khi đại dịch Covid-19 hoành hành.


Đây là kỳ thi quan trọng, đánh dấu bước ngoặt của học sinh lớp 12. Để có sự chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi, nhiều giáo viên cũng như những học sinh đạt điểm cao trong kỳ thi có những lời khuyên và chia sẻ kinh nghiệm về cách ôn luyện, học bài, làm bài thi cho hiệu quả...

Luyện thi thế nào cho hiệu quả?

Môn Toán là một trong 3 môn chính của kỳ thi tốt nghiệp THPT, từng là giáo viên dạy môn Toán, Phó giám đốc Sở GD-ĐT Võ Ngọc Thạch cho học sinh lời khuyên rằng: “Nắm vững lý thuyết để có thể vận dụng vào giải đề. Theo thầy Thạch, Bộ GD-ĐT đã công bố bộ đề thi tham khảo các môn thi trong kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia năm 2022. Về cơ bản, kiến thức đều nằm trong chương trình lớp 12, đủ 4 mức độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao với hàm lượng cao ở 3 mức độ. Môn nào cũng vậy, học sinh cần lập kế hoạch bài bản ôn luyện kỹ kiến thức bộ môn từng chủ đề, từng bài hay từng chương ở lớp 12 thì việc đạt 6-8 điểm là không khó.

Do đó, học sinh cần chú ý bám sát đề tham khảo để luyện tập; thường xuyên tham khảo ý kiến cũng như sự hỗ trợ của thầy cô bộ môn. Riêng môn Toán, các em phải nắm vững lý thuyết để có thể vận dụng ở những trường hợp đề thi thay đổi cách hỏi thì vẫn có thể làm được. Riêng giáo viên cần biên soạn thêm vài bộ đề tương tự, dự đoán các dạng bài biến thể tương quan từ những dạng mẫu trong đề tham khảo, giúp học sinh trang bị đủ, chắc chắn kiến thức, kỹ năng và hoàn thành một kỳ thi với kết quả cao nhất.

Còn môn Văn, tuy có nhiều cách làm bài theo ý tưởng phong phú của mỗi học sinh, tuy nhiên theo cô Trịnh Phương Ngọc, một giáo viên dạy Văn nhiều năm, hiện là Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Trãi (TP.Biên Hòa) cũng chia sẻ kinh nghiệm rằng, các em cần ôn kỹ tác phẩm văn học trong sách và cập nhật tình hình thời sự.

Đối với môn Văn, phần đọc hiểu, học sinh cần ghi nhớ các kiến thức cơ bản gồm: lập luận, phong cách ngôn ngữ, phương thức biểu đạt, các biện pháp tu từ và tác dụng; luyện đề thường xuyên để rèn độ nhạy, tăng khả năng phân tích và nắm bắt vấn đề từ văn bản đọc hiểu; xây dựng thói quen gạch chân các từ khóa, các câu lệnh trong đề để trả lời chính xác, trọng tâm và không sót ý.

Đối với phần nghị luận xã hội, thí sinh cần nắm chắc các dạng nghị luận xã hội và từng bước làm bài đối với mỗi dạng đề cụ thể. Riêng phần nghị luận văn học chiếm nhiều điểm trong bài thi nên học sinh cần ôn kỹ kiến thức cơ bản của tác phẩm như: tác giả, hoàn cảnh sáng tác, hình tượng nghệ thuật, cảm xúc trữ tình…; chú ý lập dàn bài tổng quát để có sườn căn bản từ đó triển khai phân tích, bình luận tác phẩm không bị thiếu ý.

Ngoài ra, thí sinh còn phải xây dựng vốn hiểu biết xã hội phong phú, sâu rộng, cập nhật tin tức mang tính thời sự qua việc thường xuyên đọc báo, xem tivi, nghe thời sự... Từ đó, đưa ra những dẫn chứng cụ thể và liên hệ thiết thực với bản thân.

Trong 3 môn chính của kỳ thi là Toán - Văn - Anh thì rất nhiều học sinh “sợ” môn Anh văn. Nhiều học sinh “mất gốc” môn Anh còn không biết ôn bắt đầu từ đâu và ôn như thế nào. Về vấn đề này, thầy Dương Quốc Trung, giáo viên tiếng Anh, Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh (TP.Biên Hòa) cũng đã chỉ cách cho các em ôn thi môn học này bằng việc “Thường xuyên luyện các dạng đề thi”.

Theo thầy Trung, môn Anh văn không phải là môn có thể học dồn, học gấp được mà cần cả một quá trình. Do đó, trong giai đoạn ôn tập nước rút, các học sinh hãy ghi chép, tổng hợp kiến thức ngữ pháp một cách hệ thống, hợp lý. Để làm tốt câu hỏi liên quan đến từ vựng, học sinh cần nắm được mối liên hệ giữa vị trí đứng của các loại từ trong câu với đáp án đề bài cho. Tiếp đó, vận dụng kiến thức ngữ pháp để làm dạng bài chức năng giao tiếp; liên kết, suy luận, sử dụng các cấu trúc ngữ pháp được học và kết nối với hệ thống từ vựng đã tích lũy, các em có thể chinh phục dạng bài đọc hiểu.

Song song đó, học sinh cần nắm vững quy tắc, khái niệm, cấu trúc sử dụng của các chủ điểm ngữ pháp; đồng thời thực hành bằng việc làm bài tập theo chủ điểm hoặc luyện đề. Nếu thường xuyên luyện đề, các em có thể ghi nhớ quy tắc ngữ pháp và vận dụng thành thạo... Việc này sẽ giúp các em đạt kết quả tốt trong kỳ thi.

Là một thí sinh từng đoạt 9 điểm môn Lịch sử trong kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia năm 2020, cách ôn tập môn Lịch sử của bạn Nguyễn Nữ Quỳnh Trân (ngụ P.Trung Dũng, TP.Biên Hòa), sinh viên năm 2 Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia TP.HCM đó là ôn tập qua sơ đồ tư duy.

Lịch sử là môn học khó, khá vất vả đối với những bạn chọn môn Lịch sử để xét tốt nghiệp và đại học. Tuy nhiên, để môn Lịch sử dễ hiểu, dễ nhớ, tôi chia sẻ một số kinh nghiệm học như sau: xây dựng sơ đồ tư duy thông qua việc hệ thống hóa kiến thức; sắp xếp trình tự các sự kiện lịch sử theo thời gian; hệ thống lại toàn bộ kiến thức trong sách giáo khoa. Việc học qua sơ đồ giúp học sinh nhớ lâu và tư duy khoa học hơn.

Ngoài ra, việc luyện đề thi thường xuyên sẽ giúp học sinh quen với cách làm bài thi, tập cách phản xạ với những câu hỏi khó, phân chia được thời gian làm bài, kiểm tra lượng kiến thức và nhớ bài lâu hơn. Chú ý ôn cả phần “sử” và “luận”, nghĩa là khi nhắc tới sự kiện nào, học sinh đều có thể bình luận, nhận xét, đánh giá, chứng minh, giải thích, lý giải… về sự kiện ấy.

Đặc biệt, mỗi học sinh có thể ôn tập bằng nhiều hình thức như: tự ôn tập một mình hoặc với bạn bè hay với trên các trang mạng trực tuyến để môn Lịch sử trở nên thú vị hơn, nhớ lâu hơn.

Bình tĩnh, tự tin vượt qua kỳ thi

Do thời gian học sinh học trực tuyến ở nhà nhiều hơn học ở trường nên nhiều học sinh không tránh khỏi lo lắng vì vốn kiến thức tích lũy trong thời gian học trực tuyến không nhiều và không hiệu quả như học trực tiếp (do thiếu tương tác giữa thầy với trò, giữa bạn bè với nhau). Song theo các chuyên gia giáo dục, học sinh hãy cứ bình tĩnh, tự tin vượt qua kỳ thi bằng việc chuẩn bị đủ vốn kiến thức và có một tâm thế sẵn sàng.

Theo các chuyên gia giáo dục, vấn đề chuẩn bị kiến thức trước khi thi là rất quan trọng. Thay vì học thuộc lòng, học sinh cần sử dụng các phương pháp hệ thống hóa kiến thức, học hiểu nội dung, phân chia thời gian cũng như có kế hoạch ôn tập hợp lý cho từng môn học, không học dồn, học lệch, luyện đề thi những năm trước để tập phản xạ, quen thuộc với hình thức, cấu trúc bài thi. Trước thi 2 ngày, các em cần lưu ý không nên ôn luyện thêm quá nhiều kiến thức khiến cho việc ôn thi bị quá tải, mà nên thư giãn, nghỉ ngơi, vui chơi nhẹ nhàng để giảm áp lực thi cử.

Nhiều học sinh từng rất áp lực trước kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia, khi vượt qua rồi mới thấy mình đã lo lắng quá nhiều. Không ít em cho rằng, chỉ cần đọc kỹ đề và phân tích, tận dụng từng bài tập nhỏ từ dễ đến khó, cố gắng làm bài bằng tất cả khả năng của mình là được. Có em xác định và chấp nhận thực tế không phải môn nào cũng là sở trường để không phải học dồn ép khiến bản thân quá tải, nhưng bình tĩnh rà soát, xem phần nào mình còn yếu thì bổ sung. Đầu tư nghiêm túc cho bản thân là rất cần thiết nhưng cũng không cần phải quá cầu toàn.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, học sinh nên ôn bài theo thời khóa biểu khoa học, có giờ học, giờ vui chơi giải trí, thể thao phù hợp…, không nên chỉ tập trung quá nhiều vào việc học sẽ tạo tâm lý nhàm chán, dễ căng thẳng. Về địa điểm học bài, các em nên chọn nơi yên tĩnh như: phòng riêng, phòng đọc sách ở thư viện… để tập trung cho tốt.

Song song việc học là vấn đề sức khỏe cũng như trạng thái tinh thần cũng rất quan trọng trong thời gian này. Do đó, các em cần lưu ý chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý. Theo những chuyên gia dinh dưỡng, không nên ăn dồn, ăn nhiều một lúc mà chia ra nhiều bữa nhỏ đa dạng và đầy đủ chất để giúp não bộ cũng như cơ thể được cung cấp năng lượng kịp thời.

Giấc ngủ đặc biệt quan trọng trong việc giúp trí não hoạt động tốt nhất. Muốn vậy, học sinh cần phải đảm bảo ngủ đúng giờ, đủ giấc, giấc ngủ sâu, tránh thức quá khuya có hại cho sức khỏe. Chất lượng giấc ngủ ngoài việc giúp cơ thể nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng còn giúp tỉnh táo, minh mẫn hơn khi học và khi làm bài thi. Chuẩn bị một lượng kiến thức đủ để bước vào kỳ thi một cách bình tĩnh, tự tin, chắc chắn các em sẽ đạt kết quả tốt nhất.