Năm 2022, UBND tỉnh đã giao chỉ tiêu kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) cho các địa phương trên địa bàn tỉnh với mục tiêu phấn đấu có 19 xã đạt chuẩn xã NTM nâng cao, 6 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và 14 khu dân cư kiểu mẫu.
Tuyến đường kiểu mẫu tại xã Tân Bình (H.Vĩnh Cửu). Ảnh: Phan Anh.
Tuyến đường kiểu mẫu tại xã Tân Bình (H.Vĩnh Cửu). Ảnh: Phan Anh.
Nhưng kết quả xét, công nhận xã đạt chuẩn NTM nâng cao, kiểu mẫu đợt 1 năm 2022 diễn ra vào đầu tháng 5 vừa qua, toàn tỉnh chỉ mới có 1 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Theo đó, các địa phương đang phải “chạy đua” để hoàn thành mục tiêu NTM kiểu mẫu trong năm 2022.
Nhiều khó khăn
Năm 2019, xã Bình Lợi (H.Vĩnh Cửu) là xã đầu tiên của tỉnh Đồng Nai được công nhận đạt chuẩn xã NTM kiểu mẫu. Năm 2020, toàn tỉnh có thêm 3 xã là xã Bảo Hòa (H.Xuân Lộc), xã Xuân Quế (H.Cẩm Mỹ) và xã Bình Lộc (TP.Long Khánh) đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Năm 2021, toàn tỉnh có 4 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu gồm: xã Xuân Thọ (H.Xuân Lộc), Lâm San, Xuân Tây (H.Cẩm Mỹ) và Bảo Quang (TP.Long Khánh). Năm 2022, UBND tỉnh giao chỉ tiêu kế hoạch về NTM kiểu mẫu rất cao với mục tiêu có thêm 6 xã đạt chuẩn xã NTM kiểu mẫu. Nhưng kết quả xét, công nhận xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu đợt 1 năm 2022, toàn tỉnh chỉ có thêm xã Xuân Định (H.Xuân Lộc) đạt chuẩn xã NTM kiểu mẫu, nguy cơ chậm tiến độ so với chỉ tiêu kế hoạch đề ra trong năm.
Do đây là năm đầu tiên triển khai thực hiện các Bộ tiêu chí NTM các cấp giai đoạn 2021-2025 nên gặp khó khăn vì nhiều Bộ, ngành Trung ương chậm công bố chỉ tiêu cũng như hướng dẫn thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí theo chuẩn mới. Mặt khác, theo các Bộ tiêu chí mới, một số chỉ tiêu, tiêu chí đòi hỏi sự phấn đấu rất cao, nguồn lực lớn để triển khai thực hiện, như: tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung đạt trên 65% đối với xã NTM nâng cao; tỷ lệ sử dụng hình thức hỏa táng ≥10% đối với xã nâng cao; xã đạt tiêu chí xã kiểu mẫu phải có thu nhập cao hơn 10% so với quy định xã nâng cao và có ít nhất một mô hình thôn thông minh. Trong khi đó, hiện vẫn chưa có hướng dẫn hay quy định nào về khái niệm thôn thông minh. Huyện đạt chuẩn nâng cao phải có 100% số trường Trung học phổ thông đạt chuẩn quốc gia mức độ 1, trong đó có ít nhất 1 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 2...
Ngoài ra, có một số nguyên nhân khách quan khác ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất của nông dân, doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp. Theo báo cáo của Sở NN-PTNT, từ đầu năm đến nay, xung đột Nga – Ukraine đã có những tác động nhất định đến tình hình phát triển sản xuất nông nghiệp của ngành, như: việc tăng giá kỷ lục nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, thủy sản của thị trường quốc tế do tăng giá năng lượng làm cho lợi nhuận người chăn nuôi giảm, thậm chí có những hộ và trang trại chăn nuôi bị thua lỗ. Bên cạnh đó một số doanh nghiệp xuất khẩu nông sản sang thị trường Nga cũng bị ảnh hưởng lớn. Một số sản phẩm trái cây vào vụ thu hoạch hiện chủ yếu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc cũng đang chịu tác động bởi chính sách, quy định về truy xuất nguồn gốc, Zero Covid của nước bạn nên có thời điểm tiêu thụ chậm, giá xuống thấp. Bên cạnh đó, giá vật tư đầu vào như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật tăng cao nên người nông dân gặp khó khăn trong sản xuất.
Mô hình nông nghiệp công nghệ cao tại xã Xuân Trường, H.Xuân Lộc. Ảnh: Phan Anh
Mô hình nông nghiệp công nghệ cao tại xã Xuân Trường, H.Xuân Lộc. Ảnh: Phan Anh
Theo Sở NN-PTNT, trong đợt xét, công nhận xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu đợt 1 năm 2022 chỉ có thêm 1 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu nhưng các địa phương đang phấn đấu có thêm 9 xã đạt chuẩn trong năm 2022 nhằm đạt và vượt kế hoạch đề ra. Cụ thể, 9 xã trên địa bàn tỉnh phấn đấu đạt chuẩn xã NTM kiểu mẫu trong năm 2022 gồm: xã Xuân Phú, Suối Cao (H.Xuân Lộc); xã Gia Tân 2 (H.Thống Nhất); xã Trung Hòa, Đông Hòa (H.Trảng Bom); xã Tân Bình (H.Vĩnh Cửu); xã Xuân Bảo, Nhân Nghĩa (H.Cẩm Mỹ); xã Phú Hòa (H.Định Quán).
Tuy gặp nhiều khó khăn trong xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu nhưng các địa phương vẫn nỗ lực để hoàn thành mục tiêu đề ra. Phó chủ tịch UBND H.Trảng Bom Đỗ Ngọc Nam chia sẻ, địa phương gặp khó khăn lớn trong thực hiện các tiêu chí xanh, sạch, đẹp trong xây dựng các tuyến đường kiểu mẫu. Đặc biệt, hầu hết các tuyến đường xương cá khi triển khai đều “bỏ quên” hệ thống mương thoát nước. Thời điểm hiện tại, huyện vừa phải đầu tư mương thoát nước, vừa phải nâng cấp đường, kết hợp với trồng cây xanh. Ngoài ra, do xây dựng NTM gắn với đô thị hóa, là địa phương có mức độ gia tăng dân số cơ học cao dẫn đến áp lực lớn về trường, lớp, việc thực hiện tiêu chí trường chuẩn quốc gia cần phải có thời gian, nguồn vốn. Ngoài ra, thực hiện tiêu chí nước sạch cũng là vấn đề khó khăn không nhỏ của huyện… Tuy nhiên, hiện 2 xã Trung Hòa và Đông Hòa đang hoàn thiện hồ sơ trình tỉnh thẩm định xã NTM kiểu mẫu.
Với 3 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, H.Xuân Lộc đang dẫn đầu trong phong trào xây dựng NTM kiểu mẫu của tỉnh. Tuy nhiên, địa phương vẫn đang rất nỗ lực để về đích huyện NTM kiểu mẫu vào năm 2025. Theo mục tiêu đề ra, đến năm 2025, H.Xuân Lộc có từ 8 xã NTM kiểu mẫu trở lên. Bà Lê Thị Hiệp, Trưởng phòng NN-PTNT H.Xuân Lộc cho biết, huyện đang phấn đấu từ nay đến cuối năm có thêm 2 xã Xuân Phú và Suối Cao đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Mục tiêu của địa phương đạt huyện NTM kiểu mẫu theo hướng “Phát triển sản xuất hàng hóa nông nghiệp bền vững”. Theo đó ngay từ năm 2019, huyện đã tập trung chỉ đạo các ngành của huyện hướng dẫn, hỗ trợ các xã được chọn thí điểm thực hiện xây dựng NTM kiểu mẫu, trong đó xác định loại hình nổi trội là “phát triển sản xuất hàng hóa nông nghiệp bền vững”; thí điểm xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu và các mô hình sản xuất nông nghiệp mẫu.