​(CTT-Đồng Nai) - Đồng Nai là vùng đất văn hóa cổ với nhiều di chỉ khảo cổ hàng ngàn năm tuổi. Các cuộc khai quật gần đây đã phát hiện nhiều hiện vật quý giá, làm sáng tỏ lịch sử phát triển của vùng đất này.

Khu Bảo tồn thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai đã phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức khảo sát địa điểm khai quật khảo cổ miếu Ông Chồn (xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu) tháng 4-2025​

Vừa qua, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) tỉnh Đồng Nai đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành cuộc họp khảo sát địa điểm phát hiện khảo cổ tại ấp 2, xã Bình Sơn, huyện Long Thành. Địa điểm khảo cổ này nằm trong khu vực triển khai giai đoạn 2 của Dự án Sân bay quốc tế Long Thành.

Kết quả khảo sát và đánh giá sơ bộ cho thấy địa điểm khảo cổ này có nhiều nét tương đồng với loại hình di tích đất đắp dạng tròn đã được phát hiện ở tỉnh Bình Phước và Campuchia, có niên đại ước tính khoảng 3.000 đến 3.900 năm trước. Đáng chú ý, di tích Quảng Thành (tại thôn Tân Thành, xã Quảng Thành, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), cách địa điểm khảo cổ ở xã Bình Sơn khoảng 27km, cũng đã phát hiện dấu vết cư trú của một cộng đồng cư dân cổ thời tiền sử trong một không gian khép kín dạng tròn, có niên đại tương đương, khoảng 3.000 đến 3.500 năm trước.

Cũng trên địa bàn các xã Cẩm Đường, Suối Trầu, Bình Sơn vào năm 2007, Bảo tàng Đồng Nai phối hợp với Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh đã khảo sát và phát hiện một số công cụ đá gồm: rìu vai, rìu tứ giác… có cùng đặc điểm với loại hình công cụ đá của các di tích trong Văn hoá Đồng Nai, là nơi cư trú của người cổ thời tiền sử.

Tuy nhiên, để xác định địa điểm này có thuộc loại hình khảo cổ Đất đắp dạng tròn hay không, theo Sở VHTTDL cần phải thực hiện thêm các cuộc khảo sát, đào thăm dò, khai quật khảo cổ để xác định chính xác loại hình, đặc điểm, tính chất và giá trị của địa điểm khảo cổ trên.

Ngày 15-4, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Nguyễn Hồng Ân đã có báo cáo kết quả khảo sát gửi UBND tỉnh; đồng thời, kiến nghị, đề xuất UBND tỉnh chấp thuận chủ trương cho sở lập thủ tục hồ sơ pháp lý thực hiện khảo sát, đào thăm dò địa điểm phát hiện khảo cổ tại xã Bình Sơn. Qua đó, làm rõ những giá trị về mặt văn hóa, đặc biệt là giá trị khảo cổ học của di tích trước khi tiến hành xây dựng các hạng mục phục vụ công trình Sân bay quốc tế Long Thành.

Khu Bảo tồn thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai vừa phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức khảo sát địa điểm dự kiến khai quật khảo cổ tại miếu Ông Chồn (xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu), còn được biết đến với tên gọi di tích Suối Ràng. Di tích này được phát hiện từ năm 1987, bao gồm một cụm hai nhóm gò đất cao từ 1,5 đến 3 mét, nằm cách nhau khoảng 200 mét theo hướng Đông - Tây. Cụm di tích phía Đông (miếu Ông Chồn 1) gồm 3 gò nhỏ liền kề, trong khi gò phía Tây (miếu Ông Chồn 2) nằm trên đỉnh một đồi cao.

Địa điểm miếu Ông Chồn 2 đã được thống nhất lựa chọn để tiến hành khai quật. Qua khảo sát thực tế, các đơn vị nhận định đây là di tích kiến trúc thuộc giai đoạn văn hóa Óc Eo, và việc khai quật là cần thiết để nghiên cứu quy mô cũng như vai trò của di tích trong quá trình phát triển lịch sử của vùng đất Vĩnh Cửu nói riêng và khu vực Đông Nam bộ nói chung. Đồng thời, các đơn vị cũng đề nghị Bảo tàng Đồng Nai cam kết đảm bảo quá trình khai quật không gây ảnh hưởng đến các loại cây rừng có giá trị trên bề mặt và xung quanh di tích, cũng như hoàn trả lại hiện trạng ban đầu sau khi hoàn thành việc lấp hố bảo tồn trả lại hiện trạng ban đầu.