(CTT-Đồng Nai) - Vay mượn cá nhân thiếu sự rõ ràng đã dẫn đến rất nhiều tranh chấp tại tòa án trong thời gian vừa qua. Điều đáng nói, việc tranh chấp không chỉ tốn rất nhiều công sức của đương sự mà còn khiến cho mâu thuẫn giữa những người thân quen ngày càng tăng cao, gây mất an ninh trật tự xã hội.
Theo ngành tòa án, do vay mượn cá nhân thường được thỏa thuận bằng các giấy tờ đơn giản, thậm chí là chỉ trao đổi thông qua lời nói nên việc thu thập chứng cứ đối với các vụ tranh chấp cá nhân rất khó khăn, kéo dài.

Thời gian qua, việc tranh chấp tài sản cá nhân với nhau diễn ra phổ biến. Từ những người thân quen với nhau bỗng trở mặt và phải cùng nhau ra tòa để đòi lại tài sản. Điều này không chỉ khiến mất tài sản mà còn sứt mẻ tình cảm giữa đôi bên. Đơn cử như ông T.H., bà N.T. và ông V.V., bà T.Q., cùng ngụ H.Thống Nhất, làm chung cơ quan với nhau nên các bên chỉ thỏa thuận cho vay mượn tiền bằng miệng mà không lập hợp đồng vay mượn. cũng là một ví dụ. Hay TAND tỉnh tuyên xử một bản án người thân tranh chấp kéo dài hơn 4 năm do quá trình vay mượn tiền không rõ ràng.

Theo TAND tỉnh, thời gian qua, do nền kinh tế thị trường có sự tác động rất lớn đến hoạt động vay vốn và cho vay nên nhiều hợp đồng vay đã có sự biến tướng phức tạp, gây khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp.

Thông thường, khi vay mượn nợ số tiền lớn, người ta sẽ nghĩ đến việc vay từ các ngân hàng. Thế nhưng, do nhiều thủ tục phức tạp, việc cấp vốn chậm trễ nên một số người chọn cách vay vốn làm ăn từ người thân, người quen hoặc những mối quan hệ ngoài xã hội. Khi vay mượn cá nhân sẽ được thực hiện thông qua các hình thức như: vay tín chấp giữa người cho vay và người vay và chỉ thiết lập giấy vay mượn tay đơn giản hoặc bằng lời nói với nhau. Cũng có một số trường hợp chỉ ghi nhận số tiền vay, còn lãi suất và thời hạn thì thỏa thuận ngoài. Thậm chí, có nhiều trường hợp vay thực tế số tiền khác nhưng viết trong giấy vay mượn số tiền lại khác. Bên cạnh đó, cũng xuất hiện tình trạng vay mượn bằng hợp đồng giả cách (vay tiền nhưng làm thủ tục bán tài sản). Vì vay mượn không rõ ràng nên dễ dẫn đến những tranh chấp và rất khó giải quyết, khó thu thập chứng cứ trong quá trình xét xử vụ án.

Cũng theo đại diện TAND tỉnh, dù vay dưới hình thức nào thì thông thường lãi suất vay ngoài xã hội thường cao hơn rất nhiều so với lãi suất ngân hàng. Bên đi vay thường rơi vào tình trạng cần tiền gấp và chấp nhận việc vay tiền lãi suất cao với những rủi ro trong việc giao kết. Khi làm ăn thuận lợi, người vay trả lãi đều đặn cho người cho vay. Nhưng khi làm ăn không thuận lợi khiến họ mất khả năng thanh toán dẫn đến tranh chấp xảy ra.
Do đó, trong quá trình xét xử vụ án, thông thường các thẩm phán cần phải cân nhắc và thu thập chứng cứ rất kỹ về nhiều phương diện khác nhau như: thời hiệu khởi kiện, chủ thể tham gia và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, quy định tính lãi suất trong quá trình vay mượn. Thông thường, những vụ án tranh chấp liên quan đến vay mượn cá nhân sẽ rất khó thu thập chứng cứ, vì việc vay mượn diễn ra sơ sài, không có giấy tờ thỏa thuận rõ ràng.

Do đó, theo TAND tỉnh, để tránh những tranh chấp không đáng có cũng như tránh biến những mối quan hệ thân tình thành người dưng thì các bên cho vay và vay mượn cần tìm hiểu kỹ; đồng thời, lập các văn bản, giấy tờ cần thiết như: giấy giao nhận tiền, kỳ hạn vay và những lần trả, lãi suất quy định. Để khi xảy ra tranh chấp thì những giấy tờ này sẽ trở thành căn cứ pháp lý vững chắc, giúp việc khởi kiện được giải quyết nhanh chóng và đơn giản hơn.