(CTT-Đồng Nai) - Theo quy định của Luật BHXH năm 2014, doanh nghiệp được phép nợ BHXH đến dưới 30 ngày. Nếu chậm nộp BHXH từ 30 ngày trở lên thì sẽ phải nộp đủ số tiền chưa đóng và nộp thêm số tiền lãi cho Quỹ BHXH, đồng thời còn có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật liên quan.
Những nguyên nhân dẫn đến doanh nghiệp nợ dây dưa kéo dài
Ông Phạm Long Sơn, Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết, tính đến cuối tháng 8-2024, toàn tỉnh có hơn 7,5 ngàn đơn vị, doanh nghiệp (trong tổng số hơn 16,7 ngàn đơn vị, doanh nghiệp) nợ BHXH, BHYT, BHTN với số tiền 738 tỷ đồng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động (NLĐ) và các vấn đề an sinh xã hội trong tương lai.
Theo đó, trong số hơn 7,5 ngàn đơn vị, doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT có hơn 5 ngàn đơn vị chậm đóng dưới 3 tháng với số tiền 283 tỷ đồng của hơn 165,3 ngàn NLĐ. Có hơn 1,4 ngàn đơn vị chậm đóng từ 3 tháng đến dưới 12 tháng số tiền 88 tỷ đồng (của hơn 12,3 ngàn NLĐ). Đặc biệt, có đến 980 đơn vị, doanh nghiệp chậm đóng kéo dài trên 12 tháng với số tiền 367 tỷ đồng (của hơn 1,8 ngàn lao động).
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm đóng các loại tiền bảo hiểm nêu trên là do tình hình sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh chưa hết khó khăn. Các doanh nghiệp thuộc các ngành sản xuất chủ lực như: chế biến gỗ, sản xuất điện tử, da giày, may mặc, dệt… đơn hàng giảm mạnh, sản xuất chưa ổn định, tiêu thụ sản phẩm còn hạn chế. Đáng lưu ý, có những doanh nghiệp không còn khả năng đóng BHXH, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp cho NLĐ.
Phải kể đến như Công ty CP Lilama 45-1 (xã Long An, huyện Long Thành) chậm đóng hơn 45 tỷ đồng; Công ty CP Lilama 45-4 (khu công nghiệp Biên Hòa 1, phường Bình Đa, thành phố Biên Hòa) chậm đóng hơn 20 tỷ đồng; Công ty TNHH Hanul Line Việt Nam (phường Xuân Bình, thành phố Long Khánh) chậm đóng hơn 41 tỷ đồng; Công ty TNHH KumSung Vina (khu công nghiệp Tam Phước, thành phố Biên Hòa) chậm đóng hơn 12 tỷ đồng; Công ty TNHH KL Texwell Vina (khu công nghiệp Bàu Xéo, huyện Trảng Bom) chậm đóng hơn 19 tỷ đồng…
Theo thống kê của BHXH tỉnh, có 13 đơn vị, trường học, doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT, BHTN, tiền lãi với thời gian từ 5 năm đến 12 năm. Đứng đầu là Trường TH-THCS-THPT Lê Qúy Đôn (huyện Tân Phú), chậm đóng các loại tiền bảo hiểm của 4 lao động trong thời gian 12 năm với số tiền hơn 1,5 tỷ đồng.
Bên cạnh những doanh nghiệp gặp khó khăn thực sự, cũng còn có những doanh nghiệp cố tình chây ỳ chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ. Chính vì vậy, trong năm 2024, BHXH tỉnh đã chuyển 3 hồ sơ có dấu hiệu trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN sang cơ quan công an để điều tra, xử lý.
Chế tài đủ mạnh, sẽ xử lý dứt điểm
Lãnh đạo BHXH tỉnh cho hay, thời gian qua BHXH tỉnh đã chủ trì, phối hợp triển khai nhiều giải pháp để đôn đốc, thu hồi nợ từ các đơn vị, doanh nghiệp.
Hàng quý, BHXH tỉnh báo cáo UBND tỉnh về tình hình chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN, đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND các huyện, thành phố, các sở, ngành liên quan tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các đơn vị cố tình chậm đóng. Đồng thời, tham mưu UBND tỉnh ban hành quyết định thành lập tổ công tác liên ngành để kiểm tra, giám sát, đôn đốc thu hồi đối với các trường hợp trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng, hưởng BHXH, BHYT, BHTN.
Ngoài ra, BHXH tỉnh cũng lập kế hoạch thanh tra đột xuất chuyên ngành về nợ BHXH, BHYT, BHTN. Lập kế hoạch cùng tổ liên ngành của tỉnh làm việc trực tiếp với các đơn vị, doanh nghiệp nợ đóng, yêu cầu cam kết phương án trả nợ và xác định các doanh nghiệp, đơn vị không còn hoạt động.
Tính đến nay, BHXH tỉnh đã gửi hơn 9,1 ngàn thông báo chậm đóng cho các đơn vị, doanh nghiệp, thu hồi số tiền gần 130 tỷ đồng; lập biên bản đối với 149 đơn vị, thu hồi hơn 18,4 tỷ đồng; thanh tra đột xuất 54 đơn vị, thu hồi gần 15 tỷ đồng; ban hành 53 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền xử phạt hơn 1,8 tỷ đồng. Bên cạnh đó, BHXH tỉnh cũng phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thanh tra tại 14 doanh nghiệp, thu hồi hơn 8,6 tỷ đồng.
Phó Giám đốc BHXH tỉnh Phạm Long Sơn chia sẻ, trước đây do chưa có những quy định thật sự rõ ràng nên công tác xử lý hình sự đối với những chủ doanh nghiệp, đơn vị trốn đóng bảo hiểm còn hạn chế. Tuy nhiên, kể từ tháng 7-2025 khi Luật BHXH sửa đổi 2024 có hiệu lực, những khái niệm về trốn đóng, chậm đóng BHXH được nêu rất chi tiết, cụ thể. Đó sẽ là cơ sở để các cơ quan chức năng xử lý nghiêm hành vi trốn đóng BHXH.
Luật BHXH sửa đổi 2024 cũng có một số chế tài mạnh mẽ như phạt chậm đóng 0,03%/ngày giống như thuế; hoãn xuất cảnh với những chủ doanh nghiệp nợ BHXH.
Nhằm đảm bảo quyền lợi cho NLĐ bị chủ doanh nghiệp, đơn vị chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN, hồi tháng 5-2024, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có văn bản kiến nghị dành một nguồn quỹ dự phòng để hỗ trợ cho NLĐ bị nợ BHXH.
Tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV sau đó, Quốc hội đã giao Chính phủ quy định đối tượng, điều kiện, mức hỗ trợ, trình tự, thủ tục giải quyết chế độ hưu trí, tử tuất đối với NLĐ trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHXH cho NLĐ trước ngày 1-7-2024. Kinh phí được lấy từ nguồn thu xử lý chậm, trốn đóng tại Luật BHXH 2014 và số tiền 0,03%/ngày thu theo quy định tại điều 40, 41 của Luật BHXH 2024.
