Bộ NN-PTNT khuyến cáo, bệnh viêm da nổi cục trên trâu bò không lây sang người. Vì vậy người dân hoàn toàn yên tâm sử dụng thịt trâu, bò đảm bảo nguồn gốc xuất xứ, được kiểm dịch.
Một con bò bị bệnh viêm da nổi cục
Những biểu hiện của bệnh
Bệnh viêm da nổi cục là bệnh truyền nhiễm do một loại virus thuộc họ Poxviridae gây ra trên trâu, bò. Đường lây truyền chủ yếu thông qua côn trùng đốt như muỗi, ruồi, ve. Bệnh cũng có thể lây truyền do vận chuyển trâu, bò mang mầm bệnh, sử dụng chung máng ăn, máng uống, khu vực cho ăn, sữa, tinh dịch và qua tiếp xúc trực tiếp. Bệnh thường xảy ra theo mùa, chủ yếu vào những tháng có thời tiết ấm, khi côn trùng hoạt động mạnh, gây thiệt hại về năng suất do sản lượng sữa giảm mạnh, giảm khả năng sinh sản, sảy thai, tổn thương da, giảm tăng trọng; trâu, bò có thể chết, gây tổn thất về kinh tế do hạn chế vận chuyển và thương mại.
Virus viêm da nổi cục rất ổn định, tồn tại trong thời gian dài ngoài môi trường, đặc biệt là ở dạng vảy khô; tồn tại trong các nốt da hoại tử trên 33 ngày, trong các lớp vảy khô lên đến 35 ngày và ít nhất 18 ngày trong da phơi khô. Virus nhạy cảm với ánh sáng mặt trời và chất tẩy rửa có chứa dung môi lipid, nhưng trong điều kiện môi trường tối và ẩm ướt.
Trâu, bò mắc bệnh thường có những dấu hiệu sau đây: Sốt cao, có thể trên 41 độ C, bỏ ăn, suy nhược và gầy yếu; giảm năng suất sữa rõ rệt ở gia súc đang cho con bú; viêm mũi, viêm kết mạc và tiết nhiều nước bọt; sưng hạch bạch huyết bề mặt; hình thành các nốt sần có đường kính từ 2 - 5 cm, đặc biệt là ở da đầu, cổ, chân, bầu vú, cơ quan sinh dục và đáy chậu trong vòng 48 giờ sau khi bắt đầu phản ứng sốt. Các nốt sần này có hình tròn, chắc và nhô cao trên da, mô dưới da và đôi khi cả các cơ bên dưới. Các nốt sần lớn có thể bị hoại tử và cuối cùng là xơ hóa và tồn tại trong vài tháng; để lại các vết sẹo có thể tồn tại vĩnh viễn. Các mụn nước, vết hoại tử và vết loét có thể xuất hiện ở màng nhầy của miệng và đường tiêu hóa cũng như trong khí quản và phổi. Chân và các bộ phận vùng bụng khác của cơ thể, như bao da, ức, bìu và âm hộ, có thể bị tiết dịch, khiến con vật không muốn di chuyển. Bò đực có thể bị vô sinh vĩnh viễn hoặc tạm thời. Bò mang thai có thể sảy thai và động dục trong vài tháng.
Báo ngay với chính quyền khi trâu bò có biểu hiện bệnh
Một con bò bị bệnh viêm da nổi cục
Bộ NN-PTNT khuyến cáo các địa phương, khi chưa có trâu, bò có biểu hiện của bệnh viêm da nổi cục, các địa phương cần nhanh chóng tổ chức thống kê toàn bộ các hộ chăn nuôi trâu, bò trên địa bàn; hướng dẫn người chăn nuôi chủ động giám sát trâu, bò, kịp thời phát hiện các trường hợp trâu, bò có biểu hiện bị bệnh, nghi bị bệnh, báo cáo chính quyền, cơ quan thú y và triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh; thường xuyên tổng vệ sinh, phun thuốc sát trùng hoặc sử dụng vôi bột để sát trùng khu vực nuôi.
Chỉ nhập, tiếp nhận trâu, bò rõ nguồn gốc, đã qua kiểm dịch theo quy định; thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định, bao gồm tiêm các loại vắc xin phòng bệnh cho đàn gia súc; thực hiện các biện pháp phòng, chống bệnh viêm da nổi cục theo hướng dẫn của cơ quan Thú y.
Hướng dẫn người chăn nuôi chủ động giám sát. Trường hợp phát hiện trâu, bò nghi mắc bệnh viêm da nổi cục, phối hợp với cơ quan Thú y chủ động lấy mẫu gửi đến các phòng xét nghiệm của Cục Thú y để xét nghiệm.
Đối với địa phương đã có trâu, bò có biểu hiện của bệnh, có kết quả xét nghiệm dương tính với bệnh viêm da nổi cục, các địa phương cần tổ chức cách ly toàn bộ trâu, bò chưa có biểu hiện của bệnh viêm da nổi cục; nuôi nhốt trâu, bò tại các khu vực có trâu, bò mắc bệnh, nghi mắc bệnh. Tổ chức tiêu hủy toàn bộ trâu, bò có kết quả xét nghiệm dương tính với bệnh viêm da nổi cục, hoặc trâu, bò trong cùng địa bàn cấp xã có biểu hiện lâm sàng của bệnh viêm da nổi cục.
Tổ chức tổng vệ sinh, phun thuốc sát trùng, thuốc diệt côn trùng, ruồi, muỗi, ve, mòng,… liên tục trong vòng 3 tuần tại các hộ chăn nuôi có trâu, bò có biểu hiện bị bệnh, nghi bị bệnh; đồng thời tổng vệ sinh, phun thuốc sát trùng toàn bộ các vùng có nguy cơ cao, xung quanh hộ chăn nuôi có trâu, bò bị bệnh.
Khoanh vùng dịch, xã có dịch và lập chốt tạm thời để kiểm soát việc vận chuyển trâu, bò ra, vào các xã có dịch; trường hợp cần thiết thành lập đội kiểm soát lưu động để kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý các trường hợp cố tình vận chuyển trâu, bò ra, vào các xã có dịch.
Tổ chức kê khai số lượng trâu, bò, đề nghị người chăn nuôi trên địa bàn xã có dịch cam kết không bán chạy, không giết mổ, không vứt xác gia súc chết, gia súc bệnh ra môi trường….
Khi có trâu, bò có biểu hiện nghi mắc bệnh viêm da nổi cục, người dân cần báo cáo ngay cho chính quyền địa phương và nhân viên chăn nuôi và thú y cơ sở để kiểm tra, lấy mẫu và xác minh nguyên nhân gây bệnh bằng xét nghiệm tại các phòng thí nghiệm do Cục Thú y chỉ định.
Theo thống kê của Cục Thú y, hiện nay dịch viêm da nổi cục đã xảy ra ở 781 xã của 149 huyện tại 25 tỉnh, thành phố trong cả nước. Tổng số gia súc mắc bệnh là 17.544 con, chiếm chưa đến 0,2% tổng đàn trâu bò của cả nước. Tổng số gia súc buộc phải tiêu hủy, hoặc bị chết cũng chỉ chiếm khoảng 7% số bị bệnh.
Một biện pháp kiểm soát dịch viêm da nổi cục cũng đang được thực hiện khá hiệu quả, đó là tiêm phòng vaccine cho trâu, bò.
Việc cần làm ngay là các địa phương phải khẩn trương lên kế hoạch, đăng ký mua vaccine và vào cuộc quyết liệt để phòng chống dịch bệnh có hiệu quả. Từ cơ sở mới có thể xây dựng kế hoạch trình cấp có thẩm quyền bố trí kinh phí và đăng ký với nhà cung ứng vaccine để có cơ sở nhập khẩu. Nếu chúng ta tổ chức tiêm phòng tốt thì hy vọng sẽ sớm kiểm soát được dịch bệnh này.
Việt Anh
