Chưa dễ mở rộng thị trường cho nông sản sạch

Một nghịch lý là nông dân sản xuất sạch lại gặp khó khăn về thị trường tiêu thụ, nông sản sạch, sản xuất theo hướng hữu cơ chủ yếu vẫn bán như hàng thường trong khi quy trình sản xuất rất khắt khe. Để giải bài toán khó này, Đồng Nai có nhiều chính sách hỗ trợ, chương trình kết nối, quảng bá, tiêu thụ nông sản sạch để khuyến khích nhân rộng các mô hình sản xuất sạch, an toàn.

Khảo sát một số cửa hàng thực phẩm an toàn, thực phẩm hữu cơ trên địa bàn thành phố Biên Hòa, giá nông sản sạch thường có mức cao hơn nhiều so với cùng loại nông sản sản xuất theo cách thông thường.

Cụ thể, giá rau, trái cây đạt chuẩn VietGAP bán trong các siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch thường có giá cao gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi, gấp 3 lần so với nông sản không chứng nhận.

Vài năm trước, thực phẩm hữu cơ chưa quá phổ biến trên thị trường nên dòng sản phẩm này thường có mức giá… trên trời. Hiện cửa hàng thực phẩm hữu cơ mọc lên khắp các đô thị, hoạt động kinh doanh thực phẩm hữu cơ online cũng phát triển rầm rộ góp phần kéo giảm giá các mặt hàng thực phẩm hữu cơ. Tuy nhiên, nguồn cung chủ yếu do một số doanh nghiệp lớn ở các tỉnh, thành khác hoặc từ nguồn nhập khẩu vì Đồng Nai hầu như chưa có nông sản được chứng nhận hữu cơ. Theo đó, đây vẫn là dòng thực phẩm có mức giá còn quá đắt đỏ trên thị trường.

Khảo sát giá các mặt hàng thực phẩm hữu cơ bán ngoài thị trường hiện nay, ngay cả các loại rau củ thông thường như rau lang, rau cải, rau dền, bắp cải, súp lơ, rau tần ô…cũng thường ở mức giá trên 80 – 140 ngàn đồng/kg, gấp 5-7 lần giá rau ngoài chợ. Một số các loại rau ít phổ biến hơn như măng tây, xà lách, rau mầm… giá lên đến hàng trăm ngàn đồng/kg.

Bà Nguyễn Thị Kim, một người dân ở phường Bửu Hòa, TP.Biên Hòa sau khi khảo sát giá của các loại rau, trái hữu cơ ở một số cửa hàng nhận xét, so với rau, trái thông thường, sản phẩm hữu cơ quá đắt đỏ, cao hơn gấp nhiều lần, có loại cao hơn cả chục lần. Ngay cả những người tiêu dùng có khả năng chi trả nhưng vẫn không chọn mua thực phẩm hữu cơ vì cho rằng giá bán hiện nay của dòng sản phẩm này bị đẩy cao một cách bất hợp lý.

Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến thực phẩm sạch và sẵn sàng trả giá cao hơn so với thực phẩm cùng loại trên thị trường. Nắm bắt nhu cầu này, nhiều cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp trên địa bàn Đồng Nai đã mạnh dạn đầu tư sản xuất sạch từ quy trình đạt chuẩn GAP hoặc theo hướng hữu cơ. Đồng Nai rất quan tâm đến các chính sách hỗ trợ thực hành nông nghiệp tốt (GAP) như: VietGAP, GlobalGAP; hữu cơ... nên những mô hình trên không ngừng được nhân rộng. Hiện nhiều loại trái cây nổi tiếng của Đồng Nai đã được cấp chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, như: bưởi, xoài, chôm chôm, sầu riêng... nhưng chủ yếu vẫn bán cho thương lái với giá hàng thường và hầu như chưa có nhãn hàng, thương hiệu riêng được thị trường nhận diện. Nông sản GAP, nông sản sản xuất theo hướng hữu cơ đến tới tay người tiêu dùng đang có giá quá cao. Trong đó có nguyên nhân lớn do các khâu trung gian đẩy giá.

Để nông sản sạch từ trang trại đến được tận tay người tiêu dùng với giá hợp lý hơn, nhiều cơ sở, chủ trang trại, nông dân quan tâm đầu tư bao bì, nhãn hàng đến khâu tổ chức bán hàng. Nhiều năm qua, một số nông dân ở xã Tân Bình (huyện Vĩnh Cửu) đã đầu tư sản xuất lúa sạch. ThS Trần Thị Phương Chi, chủ Cơ sở Gạo sạch Tân Bình Lục, người kết nối, tổ chức cho nông dân trồng lúa sạch và đầu tư bao bì, nhãn hàng cho sản phẩm gạo sạch tại địa phương cho biết, vụ hè - thu 2020, cơ sở có thêm đặc sản gạo ST cung cấp ra thị trường. Tuy sản phẩm này chưa được cấp chứng nhận hữu cơ nhưng từ quy trình sản xuất đến tiêu chuẩn chất lượng đều đạt chuẩn hữu cơ của Việt Nam.

Theo ThS Trần Thị Phương Chi, đầu tư sản xuất sạch thường tốn chi phí hơn, sản lượng cũng thấp hơn so với cách sản xuất thông thường. Cụ thể, chi phí sản xuất lúa hữu cơ cao hơn gấp rưỡi so với cách làm thông thường vì điều kiện sản xuất cũng như những yêu cầu khác đều khắt khe hơn. Chính vì vậy, sản phẩm lúa sạch của nông dân Tân Bình đang được cơ sở gạo sạch Tân Bình Lục bao tiêu với mức cao hơn mặt bằng chung ngoài thị trường từ 5-10%. Điều bấp hợp lý hiện nay là nông dân bán rau, lúa hữu cơ chỉ cao hơn vài ngàn đồng so với giá hàng thường nhưng khi đến tay người tiêu dùng, giá bán có khi gấp nhiều lần so với mức giá gốc. Giá quá cao, không có người mua, nông sản sạch nói chung, nông sản hữu cơ nói riêng khó tiêu thụ nên nông dân chưa mặn mà tham gia. “Tôi đang cố gắng làm ra gạo hữu cơ vừa với túi tiền của người tiêu dùng. Đồng Nai có nhiều chương trình hỗ trợ nông dân trong xây dựng chuỗi liên kết sản xuất sạch cũng như trong làm nhãn hàng hóa, quảng bá cho nông sản sạch đã tạo điều kiện thuận lợi khuyến khích nông dân chuyển hướng đầu tư sản xuất sạch”- bà Chi chia sẻ.

Ông Trần Quang Tính, Giám đốc Công ty TNHH thương mại Trang Trại Việt đầu tư trang trại công nghệ cao trồng rau, trái tại huyện Xuân Lộc chia sẻ thêm, chứng nhận GlobalGAP hay hữu cơ chỉ là tấm giấy thông hành để doanh nghiệp tham gia vào phân khúc thị trường cao cấp nhưng điều kiện đủ để giữ chân được khách hàng phải bằng chữ tín về chất lượng. Tiềm năng thị trường của thực phẩm sạch, thực phẩm hữu cơ còn rất lớn nên chỉ doanh nghiệp khó thể đáp ứng được. Hiện Trang Trại Việt đang triển khai một số dự án liên kết với nông dân sản xuất ca cao, trái cây, rau sạch… Doanh nghiệp sẵn sàng chuyển giao từ công nghệ nhà màng đến kỹ thuật sản xuất, làm chứng nhận sản phẩm sạch và bao tiêu sản phẩm cho nông dân.