Theo lệ thông thường, càng về cuối năm thì hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp (DN) càng sôi động để phục vụ thị trường Tết và xuất khẩu, tuy nhiên năm nay tình hình không có nhiều khởi sắc. Xuất khẩu khó khăn, lợi nhuận sụt giảm thậm chí thua lỗ, nhiều DN tạm ngừng sản xuất, đóng băng, thậm chí một số công ty có chủ là người nước ngoài đã đóng cửa, bỏ trốn gây thêm áp lực cho nền kinh tế.
Dự báo của các chuyên, gia, DN thì khó khăn sẽ vẫn có thể kéo dài, ít nhất là sang những tháng đầu năm 2023. Liêu xiêu trước vòng xoáy của bão kinh tế toàn cầu, DN lo khó giữ được mình.
Giữa tâm bão kinh tế, doanh nghiệp buộc phải xoay sở, tìm mọi cách để trụ vững qua giai đoạn khó khăn
Giữa tâm bão kinh tế, doanh nghiệp buộc phải xoay sở, tìm mọi cách để trụ vững qua giai đoạn khó khăn
Khó khăn từ giai đoạn dịch bệnh Covid-19 bùng phát cho đến nay vẫn khiến nhiều DN chưa phục hồi được sản xuất kinh doanh, nhiều DN chưa thoát khỏi thua lỗ, nợ nần. Xuất khẩu về cuối năm càng bị đình trệ khiến cho tình hình thêm lo lắng.
Báo cáo của Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cho biết DN đang ở trong giai đoạn khó khăn, chịu áp lực rất lớn. Có thể kể đến như việc các đơn hàng tháng 11-12 năm nay, và quý 1-2023 sụt giảm, mức bình quân giảm từ 25-27%; đặc biệt với DN làm hàng gia công, sự suy giảm này càng nặng hơn. Tương tự là các mặt hàng khác như gỗ.
Hiện trên địa bàn 2 tỉnh Đồng Nai, Bình Dương có hàng ngàn DN sản xuất, chế biến gỗ. Đơn hàng của nhiều DN nghiệp đã sụt giảm tới 50% so với trước, kéo theo việc hàng loạt công ty giảm giờ làm, tạm ngưng hoạt động một phần hoặc sa thải bớt nhân viên...
Tại riêng Đồng Nai, sức khỏe về dòng tiền của DN được phản ánh không chỉ ở các đơn vị đang hoạt động hiện hữu mà cả đối với việc thu hút thành lập mới. Tính từ đầu năm đến ngày 15-11, toàn tỉnh có hơn 3,8 ngàn DN thành lập mới, tăng 45,2% so cùng kỳ nhưng số vốn đăng ký chỉ là 29,3 ngàn tỷ đồng tương ứng 60,1% của năm trước. Trong khi đó, có 464 DN giải thể, tăng 56,4% và 561 chi nhánh, địa điểm kinh doanh và văn phòng đại diện chấm dứt hoạt động, tăng 54,1%, đồng thời có hơn 1,1 ngàn DN tạm ngừng kinh doanh, tăng 67%. Các chỉ số tiêu cực đều tăng cho thấy, các DN, nhất là quy mô nhỏ và vừa kinh doanh kém hiệu quả khiến họ đang thu hẹp lại mô hình sản xuất để chờ thời.
Khó khăn từ sản xuất dẫn đến nhu cầu về lao động giảm. Việc tìm người ít và người lao động, nhất là những người trẻ cũng không “nhảy” việc nhiều như những năm trước. Ưu tiên trước mắt của họ bây giờ là giữ được việc làm dù thu nhập có giảm sút để chờ cơ hội cho thời gian tới.
Tìm cách để vượt qua bất lợi
Nghiên cứu của Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) cho thấy DN ở hầu hết các ngành hàng đều nhận định rằng, hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu cuối 2022 và đầu năm 2023 sẽ gặp rất nhiều khó khăn so với trước. Các đơn hàng năm 2023 với nhiều ngành xuất khẩu chủ lực dự kiến sụt giảm nghiêm trọng, đặc biệt ngành dệt may, da giày, nội thất, nhôm, sắt thép, xi măng... Bên cạnh đó là các mặt hàng khác như nông sản, thực phẩm cũng bị ảnh hưởng. Hiện nay, nhiều DN đã phải cắt giảm nhân công, giảm quy mô sản xuất trong các tháng cuối năm 2022.
Nguyên nhân của sụt giảm đơn hàng chủ yếu do chính sách thắt chặt tiền tệ để chống lạm phát và nguy cơ suy thoái kinh tế tại nhiều quốc gia châu Âu, Mỹ cũng như toàn cầu khiến cầu tiêu dùng và đầu tư giảm mạnh; xu hướng ngày càng gia tăng tần suất các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa của Việt Nam, đặc biệt từ phía Mỹ, khiến nhiều DN bị động và gặp nhiều bất lợi trong tiếp cận thị trường.
Là đơn vị xuất khẩu ong mật chủ lực của Đồng Nai ông Phan Trọng Nhân, Phó Giám đốc Công ty CP ong mật Đồng Nai cho hay cuối năm 2021, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) ban hành kết luận sơ bộ vụ việc điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm mật ong của Việt Nam và đã áp thuế chống bán phá giá mật ong Việt Nam hơn 400%. Sau đó giảm xuống còn khoảng 60% nhưng cũng đã làm cho DN không cạnh tranh được với sản phẩm các nước khác. Quyết định nói trên đã làm cho DN đứng trước sự tồn vong. Bình thường mỗi năm xuất khẩu của công ty từ 2,5 đến 3 ngàn tấn mật ong nhưng từ nay đến cuối năm, hàng xuất khẩu của công ty chỉ hy vọng được khoảng 500 tấn. Trong khi đó, tới 80% hàng của DN là để phục vụ thị trường xuất khẩu. Những đơn vị ngành ong mật trên địa bàn cũng đều lao đao. Theo ông Nhân, những khó khăn vẫn còn tiếp diễn và DN chưa tìm được giải pháp nào khả dĩ để khắc phục.
