(CTT - Đồng Nai) - Bộ VH-TTDL đã ban hành Quyết định số 2175/QĐ-BVHTTDL về kế hoạch triển khai chương trình chuyển đổi số ngành Thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Đây là cơ hội quan trọng để hình thành mạng lưới thư viện hiện đại, tạo động lực cho thư viện chuyển mình trong thời kỳ mới.

Tại Đồng Nai, trên cơ sở trang thiết bị được đầu tư tương đối đồng bộ, những năm qua, hệ thống thư viện trên địa bàn tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào công tác bổ sung, phân loại, biên mục, xử lý kỹ thuật tài liệu, in nhãn sách, mã vạch, báo cáo thư mục, phục vụ bạn đọc qua các phần mềm.

Xu thế tất yếu
Với mục tiêu ứng dụng mạnh mẽ, toàn diện công nghệ số, hệ thống thư viện tỉnh Đồng Nai đã từng bước bắt kịp xu thế phát triển trong thời đại số. Xác định chuyển đổi số hệ thống thư viện là xu thế tất yếu, Thư viện Đồng Nai nâng cấp, hoàn thiện và phát triển hạ tầng kỹ thuật theo hướng kết nối mạng lưới hiện đại, số hóa tài nguyên thông tin và sớm hình thành thư viện điện tử, thư viện số, đáp ứng hỗ trợ học tập, nghiên cứu và giải trí phục vụ nhu cầu bạn đọc thông qua không gian mạng, tra cứu tài liệu từ xa, đọc sách trên mạng của bạn đọc.


Tiếp nối thành công từ việc xây dựng video giới thiệu sách, thời gian qua, hệ thống thư viện từ tỉnh đến cơ sở đã có nhiều đổi mới từ hoạt động truyền thống sang hoạt động trên nền tảng số, đem lại các dịch vụ tiện ích cho bạn đọc. Một trong những ứng dụng được triển khai là mã QR đọc tài liệu trên điện thoại di động. Thời gian đầu thực hiện ứng dụng mã QR trong việc đọc nội dung tài liệu, Thư viện tỉnh tuyển chọn đưa vào các tài liệu nội sinh, trước hết là những sản phẩm thông tin của chính thư viện biên soạn: Thư mục toàn văn Bài trích báo - tạp chí địa chí, các bản thư mục.


Hiện tại, Thư viện tỉnh đã tạo mã QR cho hàng trăm tài liệu địa chí toàn văn, tài liệu được giới thiệu thông qua các video, các bộ sưu tập ảnh chuyên đề, gần đây nhất là những bài dự thi đạt giải Cuộc thi Đại sứ văn hoá đọc qua các năm bằng hình thức bài viết/mô hình hay các video đều được thư viện quét mã QR giới thiệu trực tuyến… Từ đó, giúp người đọc tiếp cận với thông tin và tài liệu một cách nhanh nhất dù ở bất kỳ đâu chỉ với điện thoại thông minh có kết nối internet.
Phó giám đốc Sở VH-TTDL Nguyễn Thị Mộng Bình cho biết: “Trong thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các thông tin, tri thức trong hệ thống thư viện phải được chuyển tải nhanh chóng tới bạn đọc qua mạng internet. Vì vậy, việc chuyển đổi số ngành thư viện là xu thế tất yếu nhằm thỏa mãn nhu cầu tra cứu tài liệu từ xa, đọc sách trên mạng của độc giả. Việc triển khai chương trình chuyển đổi số là cơ hội để ngành thư viện Đồng Nai tăng tốc hiện đại hóa, liên kết, chia sẻ nguồn lực, góp phần tạo lập cộng đồng thư viện lớn mạnh”.
Như vậy, chuyển đổi số thư viện thành công sẽ góp phần giải phóng thư viện truyền thống khỏi những giới hạn về thời gian và không gian, khai thác sức mạnh của công nghệ. Đồng thời, thư viện số trong tương lai còn có khả năng liên thông, cho phép người dùng ở bất cứ đâu cũng có thể truy cập, khai thác nguồn thông tin vô tận, góp phần hiện thực hóa chủ trương xã hội học tập và học tập suốt đời, đó là động lực để thư viện chuyển mình.

Phát triển các ứng dụng đọc sách thông minh
Theo Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Võ Ngọc Thạch, sẽ có nhiều ưu điểm khác biệt so với thư viện truyền thống hiện nay khi ngoài sách bản giấy, học sinh còn có thể tìm đọc các nguồn sách đã được số hóa với số lượng khổng lồ và kết nối với nhiều thư viện số khác nhau. Ngoài giáo viên và học sinh thì phụ huynh cũng có thể truy cập vào thư viện số của trường. Cái được lớn nhất không dừng lại ở việc tiếp cận với sách trên môi trường điện tử, mà thư viện số còn giúp học sinh hình thành văn hóa đọc và kỹ năng đọc sách, đồng thời phát triển xã hội học tập bền vững.


Về phía Thư viện Đồng Nai, Giám đốc Nguyễn Ngọc Thành thông tin, Thư viện tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh ký ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện Đồng Nai đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 với những bước đi và giải pháp thực hiện cụ thể. Hiện, Thư viện tỉnh viện có hơn 11.884 bản sách điện tử có bản quyền để phục vụ bạn đọc.
“Thời gian tới, thư viện tập trung thúc đẩy các dự án số hóa tài liệu và tài nguyên, sản phẩm thông tin thư viện trên cơ sở tạo mới và tích hợp với cơ sở dữ liệu số sẵn có theo hướng mở, hợp đồng, thuê, mua các cơ sở dữ liệu sách số. Chú trọng tài nguyên giáo dục mở, trong đó duy trì phát triển thư viện số, thư viện điện tử. Ngoài ra, phát triển các ứng dụng trên thiết bị di động thông minh (điện thoại di động, máy tính bảng...) để cung cấp các dịch vụ và khả năng truy cập vào các nguồn tài nguyên thông tin của thư viện ở mọi lúc, mọi nơi” - ông Thành nói.
Hiện nay, trong quá trình thực thi Luật Thư viện, tại địa phương vẫn còn xảy ra tình trạng cơ quan có thẩm quyền chưa nắm rõ quy trình giải quyết thủ tục, gây khó khăn cho tổ chức, cá nhân trong việc thành lập và hoạt động của thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng và thư viện cộng đồng. Để khuyến khích, tạo điều kiện cho các thư viện phát triển, Thư viện Đồng Nai kiến nghị Sở VH-TTDL tham mưu cho UBND cấp tỉnh ban hành các biện pháp hỗ trợ tổ chức, cá nhân thành lập, duy trì hoạt động của thư viện cộng đồng, thư viện tư nhân. Thiết lập cơ chế phối hợp với các loại hình thư viện khác trong việc tổ chức các hoạt động thư viện theo quy định của pháp luật.