(CTT-Đồng Nai) - Vài năm trở lại đây, diện tích của sầu riêng trên địa bàn tỉnh tăng nhanh và hiện đạt gần 12,7 ngàn hécta. Từ cuối năm 2022, Việt Nam chính thức xuất khẩu chính ngạch trái sầu riêng vào thị trường Trung Quốc. Nhằm tăng cường xuất khẩu sầu riêng vào thị trường lớn này, thời gian qua, ngành nông nghiệp tỉnh đã đẩy nhanh việc xây dựng mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói sầu riêng xuất khẩu.
Tuy nhiên, thời gian gần đây, nhiều container sầu riêng xuất khẩu sầu sang Trung Quốc bị cảnh báo vi phạm về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm, nhất là tình trạng sản phẩm bị nhiễm kim loại nặng cadimi (chì) vượt mức cho phép. Để xuất khẩu sầu riêng bền vững, không để xảy ra tình trạng vi phạm như trên, từ nông dân trồng sầu riêng đến cơ sở đóng gói, xuất khẩu cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, đặc biệt là vai trò quản lý Nhà nước.
Vùng trồng sầu riêng xuất khẩu tại huyện Thống Nhất.
Vùng trồng sầu riêng xuất khẩu tại huyện Thống Nhất.
Đồng Nai là địa phương thực hiện hiệu quả xây dựng mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói sầu riêng xuất khẩu. Cuối năm 2022, toàn tỉnh có 7 vùng trồng được cấp mã số xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc với 533 hécta. Từ đó đến nay, diện tích sầu riêng của tỉnh được cấp mã số vùng trồng xuất khẩu tăng nhanh. Hiện toàn tỉnh đã được cấp 41 mã số vùng trồng sầu riêng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc với diện tích hơn 1,9 ngàn hécta, sản lượng gần 49 ngàn tấn/năm.
Theo thông tin từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, từ tháng 9 năm 2023 đến nay, Cục Bảo vệ thực vật đã gửi 3 văn bản về cảnh báo của thị trường Trung Quốc đối với 8 mã số vùng trồng và 4 mã số cơ sơ đóng gói sầu riêng trên địa bàn tỉnh và tạm dừng sử dụng các mã số vi phạm, nguyên nhân do vi phạm nhiễm rệp sáp trên lô hàng xuất khẩu. Sở đã phối hợp các đơn vị thực hiện xác minh, điều tra nguyên nhân và hướng dẫn vùng trồng, cơ sở đóng gói thục hiện các biện pháp khắc phục. Kết quả có 3 mã số vùng trồng, 2 mã số cơ sở đóng gói đã thực hiện biện pháp khắc phục đáp ứng yêu cầu nước nhập khẩu và được Cục Bảo vệ thực vật xem xét đồng ý cho tiếp tục sử dụng mã số.
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi, về xây dựng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói xuất khẩu, yêu cầu nông dân, cơ sở đóng gói cần tuân thủ những yêu cầu thuộc trách nhiệm của mình, đảm bảo chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu, không để xảy ra vi phạm ảnh hưởng chung đến toàn ngành. Các địa phương cũng cần quan tâm phối hợp với doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân trong tổ chức các chuỗi liên kết sản xuất an toàn. Qua đó, góp phần xây dựng thương hiệu sầu riêng Đồng Nai có thể cạnh tranh tốt trên thị trường về cả giá bán và chất lượng.
Đóng gói sầu riêng xuất khẩu tại một cơ sở xuất khẩu sầu riêng tại thành phố Long Khánh.
Đóng gói sầu riêng xuất khẩu tại một cơ sở xuất khẩu sầu riêng tại thành phố Long Khánh.
Theo các doanh nghiệp xuất khẩu trái cây tươi, hiện các container xuất khẩu trái cây tươi, đặc biệt là trái sầu riêng xuất khẩu không được qua cửa khẩu ngày mà phải mất từ 4 đến 7 ngày làm việc chờ có kết quả kiểm nghiệm mới được cho thông quan. Những container hàng không đạt yêu cầu sẽ bị tiêu hủy. Điều này gây thiệt hại lớn về mặt kinh tế đối với doanh nghiệp xuất khẩu.
Bà Hoàng Thị Mỹ Ngọc, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Hòa Hạnh (xã Bàu Trâm, TP.Long Khánh) chia sẻ, việc một số công sầu riêng bị nhiễm kim loại nặng bị trả về, doanh nghiệp bị thiệt hại rất lớn. Doanh nghiệp đã làm việc với nhà vườn lấy mẫu đất, mẫu nước đi kiểm định. Đồng thời, trái cây về cơ sơ đóng gói sau khi qua các bước xử lý lại tiếp tục được đưa đi kiểm định để làm rõ nguyên nhân. Khó khăn là hiện vẫn chưa xác định được nguồn nhiễm từ đâu, doanh nghiệp vẫn đang trong quá trình kiểm tra, xác định để tìm ra nguồn là do quá trình canh tác hay trong quá trình xử lý, đóng gói.
Câu chuyện về chất lượng trái sầu riêng xuất khẩu không chỉ gây thiệt hại cho doanh nghiệp xuất khẩu mà còn ảnh hưởng chung cho cả vùng sản xuất đến từng nhà vườn của nông dân. Các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng trên địa bàn tỉnh đưa ra đề xuất, các cấp chính quyền tại các địa phương có vùng trồng xuất khẩu cần vận động các hộ nông dân có mã vùng trồng cũng như chưa có mã tích cực tham gia vào các tổ hợp tác, hợp tác xã, qua đó nhằm nâng cao và chuẩn hóa kiến thức canh tác cũng như tuân thủ tuyệt đối về sử dụng phân bón và thuốc phòng ngừa dịch hại. Qua đó kiểm soát và truy xuất được nguồn gốc cũng như nguyên nhân dẫn đến tình trạng kim loại nặng tồn dư trong quả sầu riêng. Căn cứ vào bộ tiêu chuẩn về quả sầu riêng hiện có để xây dựng biện pháp giám sát cũng như chế tài đối với nông dân và doanh nghiệp tham gia xuất khẩu khi không tuân thủ theo đúng quy định. Trước mắt, ở góc độ nhà vườn cần kiểm tra kỹ hơn về việc sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật. Phía cơ sở đóng gói thì siết chặt hơn khâu kiểm tra, giảm hết mức các khả năng xảy ra vi phạm.