​(CTT-Đồng Nai) - Mọi trẻ em (người dưới 16 tuổi) có đầy đủ quyền sống cùng với cha mẹ và cha mẹ có trách nhiệm chăm sóc, thương yêu, nuôi dưỡng. Việc cha mẹ không có điều kiện nuôi dưỡng, chăm sóc pháp luật cho phép giao con cho người khác nhận làm con nuôi; nhờ người thân chăm sóc, nuôi dưỡng.  Tuy vậy, pháp luật nghiêm cấm hành vi trốn tránh, bỏ mặc, bỏ rơi con của cha mẹ.

Những đứa trẻ đáng thương

Thời gian qua, tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước cũng xuất hiện tình trạng bỏ rơi trẻ sơ sinh ở ven đường, không ít trường hợp nguy kịch, thậm chí tử vong. Đơn cử như ngày 12-7, một bé gái sơ sinh được người dân phát hiện ở bụi cỏ ven đường tại địa phận xã Tân Tiến, thành phố Bắc Giang (tỉnh Bắc Giang) trong trạng thái nguy kịch. Em bé không được mặc tã, người dính đầy đất bẩn, vết côn trùng đốt… khiến ai thấy cũng phải xót xa. Rất may, bé đã được người dân đưa vào bệnh viện và đã được cứu sống kỳ diệu.

Hay như trường hợp trẻ sơ sinh bị bỏ rơi ngoài vườn rẫy tại xã Bàu Hàm 2 (huyện Thống Nhất) vừa qua gây phẫn nộ từ dư luận. Theo UBND xã Bàu Hàm 2 (huyện Thống Nhất), địa phương vừa tiếp nhận một bé trai sơ sinh bị bỏ rơi trên địa bàn. Người nhặt được trẻ là chị N.T.T.X. (28 tuổi, ngụ phường Bình Hưng Hòa, quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh). Sau khi tiếp nhận thông tin, UBND xã Bàu Hàm 2 đã lập biên bản tạm giao trẻ cho chị X. nuôi dưỡng, chăm sóc theo nguyện vọng cho đến khi có người thân đến nhận lại.

Theo đánh giá của các cơ quan chức năng, nguyên nhân của thực trạng trên là do hoàn cảnh sống khó khăn, nhận thức không đầy đủ về hành vi vi phạm pháp luật khi bỏ rơi con; nhiều người chưa cảm thông và chia sẻ với các bà mẹ đơn thân; phần lớn các bà mẹ đơn thân không có đủ khả năng tài chính để chăm sóc con… Đáng chú ý, việc thiếu hiểu biết về sức khỏe sinh sản đã làm gia tăng hiện tượng có thai ngoài ý muốn từ những cô gái trẻ, chưa kết hôn.

Trước tình trạng trẻ bị bỏ rơi, dư luận cho rằng những người mẹ bỏ rơi con khi còn rất nhỏ (vài ngày tuổi) ngoài đường, vườn rẫy, dù gặp phải tình cảnh khó khăn gì đi nữa cũng rất khó chấp nhận. Việc này không chỉ vi phạm pháp luật, mà còn thể hiện sự xuống cấp về đạo đức, lối sống, nên cần phải xử lý nghiêm.

Chế tài hành chính, hình sự

Trước thực trạng trẻ bị bỏ rơi nêu trên, luật sư Chu Văn Hiển (Đoàn Luật sư tỉnh) cho biết, Luật Trẻ em năm 2016, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, Luật Nuôi con nuôi năm 2010 và các văn bản dưới luật quy định khá cụ thể về trách nhiệm của cha mẹ đối với con, cho nhận con nuôi, xử phạt vi phạm hành chính khi vi phạm quyền trẻ em…

Theo đó, các hành vi bỏ mặc, bỏ rơi, không thực hiện nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng con, cho nhận con nuôi trái quy định pháp luật… là hành vi bị luật cấm. Tùy theo tính chất, mức độ của hành vi vi phạm mà người thực hiện các hành vi trên có thể bị chế tài hành chính hay hình sự.

Cũng theo luật sư Chu Văn Hiển, theo Điều 21 Nghị định số 130/2021/NĐ-CP ngày 30-12-2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo trợ, trợ giúp xã hội và trẻ em có quy định, xử phạt từ 10-25 triệu đồng đối với cha mẹ có hành vi không quan tâm chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em, không thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em hoặc bỏ mặc trẻ em tự sinh sống, cắt đứt quan hệ tình cảm và vật chất với trẻ em hoặc ép buộc trẻ em không sống cùng gia đình; cố ý bỏ rơi con.

Còn với trường hợp người mẹ do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà vứt bỏ con do mình đẻ ra trong 7 ngày tuổi dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm (khoản 2, Điều 124 Bộ luật Hình sự năm 2015).