Xóa bỏ tình trạng “núp bóng”, khai thác đất, đá trái phép

Tại ấp Cây Dầu, xã Thanh Sơn, huyện Tân Phú, thời gian qua nhiều quả đồi vốn được người dân trồng tràm trước đây đã trở nên nham nhở sau khi bị nhiều chủ mỏ “xẻ thịt” lấy đất đem bán. Theo người dân sống quanh các khu đồi bị khai thác, mỗi ngày có hàng chục lượt xe tải ra vào chở đất được khoét từ các khu đồi này đem bán ra ngoài.

Việc khai thác thác đất trái phép không chỉ “băm nát” nhiều diện tích đất lâm nghiệp mà còn gây ô nhiễm môi trường và làm mất an toàn cho cuộc sống của người dân địa phương. “Máy xúc hoạt động liên tục, các xe tải ra vào chở đất hàng chục lượt mỗi ngày nên đường sá luôn rơi vào cảnh nắng bụi, mưa lầy”, một người dân sống cạnh khu khai thác đất tại ấp Cây Dầu, xã Thanh Sơn cho hay.

Theo Phòng Tài nguyên - Môi trường (TN- MT) huyện Tân Phú, không chỉ ở xã Thanh Sơn, tình trạng khai thác đất trái phép như trên cũng diễn ra tại xã Phú Xuân. Lý giải nguyên nhân, lãnh đạo đơn vị này cho hay, việc khai thác đất không phép tại một số xã trên địa bàn huyện xuất phát từ việc trước đây Ban chỉ đạo phòng, chống thiên tai của huyện tham mưu cho UBND huyện thực hiện chống sạt lở ở một số điểm. Ngoài ra, huyện Tân Phú, cũng cấp phép cho một số điểm khai thác đất để làm vật liệu san lấp. Ban đầu, việc này được thực hiện theo chủ trương, nhưng sau một thời gian dù hết thời hạn cấp phép nhưng một số người vẫn tiến hành khai thác đất để đem bán.

 Trong một thời gian dài, việc khai thác đá lậu đã băm nát nhiều diện tích đất nông nghiệp tại xã Sông Trầu, huyện Trảng Bom.

Không chỉ tại huyện Tân Phú, nhiều địa phương khác trên địa bàn tỉnh như: Định Quán, Trảng Bom, Thống Nhất, thời gian qua, nhiều cá nhân lợi dụng các dự án cải tạo đất nông nghiệp để khai thác đất, đá làm vật liệu xây dựng và san lấp diễn ra khá phức tạp. Tại các xã như Sông Trầu (huyện Trảng Bom), xã Quang Trung (huyện Thống Nhất), nhiều diện tích đất nông nghiệp cũng đã bị “băm nát” bởi nạn khai thác đá lậu.

Phó Giám đốc Sở TN-MT Nguyễn Ngọc Thường cho hay, cải tạo đất là hình thức làm tăng độ màu mỡ của đất, tăng hiệu quả sử dụng đất được pháp luật cho phép, mục đích chính là cải tạo đất, việc thu hồi khoáng sản chỉ là phụ. Do đó, trong quá trình cải tạo đất mà không vận chuyển đất dôi dư ra khỏi khu vực cải tạo thì không phải thực hiện thủ tục đăng ký thu hồi khoáng sản dôi dư. Đối với trường hợp có khối lượng đất dôi dư phải vận chuyển ra ngoài khu vực cải tạo thì phải đăng ký khối lượng vận chuyển ra khỏi khu vực với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

Theo ông Thường, hiện toàn tỉnh có 19 dự án cải tạo kết hợp thu hồi đất san lấp phục vụ thi công các công trình giao thông nông thôn, công trình trọng điểm trên địa bàn tỉnh. Các dự án này đều do UBND cấp huyện đề xuất và có trách nhiệm quản lý, giám sát việc thực hiện dự án kết hợp thu hồi khoáng sản đã được UBND tỉnh giao cho UBND cấp huyện thực hiện. Tuy nhiên, thời gian qua, một số tổ chức, cá nhân thực hiện cải tạo đất nhưng không thực hiện các thủ tục theo quy định, lợi dụng để khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường và vật liệu san lấp. Trong đó, địa bàn các xã như: Thanh Sơn, Phú Xuân (huyện Tân Phú);  Hưng Thịnh, Sông Trầu (huyện Trảng Bom) là những “điểm nóng” của tình trạng này. “Ngay sau khi có phản ánh, Sở TN-MT đã tiến hành kiểm tra và đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo xử lý theo quy định”, ông Thường cho biết.

Theo ông Thường, tình trạng lợi dụng các dự án cải tạo đất nông nghiệp, lâm nghiệp để khai thác trái phép đất, đá làm vật liệu san lấp, xây dựng này thực chất là các hoạt động khai thác khoáng sản không phép. Để xóa bỏ tình trạng này, Sở TN-MT đã tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản chấn chỉnh công tác quản lý Nhà nước trong hoạt động cải tạo đất nông nghiệp, lâm nghiệp có thu hồi đất làm vật liệu san lấp, bùn chấp, đá bazan bọt dạng lăn làm vật liệu xây dựng thông thường.

Theo đó, từ đầu tháng 9 tới, sẽ không giải quyết việc cải tạo đất nông, lâm nghiệp làm vật liệu san lấp. Đối với trường hợp đặc biệt như: công trình cấp bách, công trình có cải tạo đất xây dựng nông thôn mới xa nguồn cung cấp vật liệu san lấp... phải xây dựng phương án cụ thể trong việc bảo vệ đất, tăng cường hiệu quả sử dụng đất. Hồ sơ xin khai thác phải cụ thể, nêu rõ mục đích, khối lượng, bản cam kết bảo vệ môi trường…

Đặc biệt, để ngăn chặn hoạt động khai thác khoáng sản không phép, các địa phương cũng phải chủ động thành lập Đội kiểm tra hoạt động khoáng sản, cung cấp số điện thoại đường dây nóng để tiếp nhận, xử lý.

 Phạm Tùng