“Trong xây dựng nông thôn mới (NTM), Đồng Nai đã đạt những kết quả rất ấn tượng, rất tích cực…; là tỉnh đi đầu trong phong trào của cả nước thực hiện thắng lợi, thành công xây dựng NTM, có ý nghĩa hết sức quan trọng trong mục tiêu xây dựng NTM của cả nước”. Đó là nhận xét, biểu dương của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng tại lễ công bố và đón nhận danh hiệu đạt chuẩn NTM cho huyện Xuân Lộc và TX. Long Khánh diễn ra ngày 24-1-2015.
Có thể nói, giai đoạn 2011 - 2015, chương trình mục tiêu xây dựng NTM tại Đồng Nai đã đạt được nhiều thành tựu đặc biệt quan trọng, góp phần rút ngắn khoảng cách về trình độ và tính chất phát triển giữa nông thôn và đô thị, xây dựng Đồng Nai trở thành tỉnh giàu mạnh, văn minh, phát triển toàn diện, bền vững.
Dẫn đầu cả nước về xây dựng nông thôn mới
Trong cơ cấu nền kinh tế của Đồng Nai, nông nghiệp hiện chỉ chiếm tỷ trọng 6%, tuy nhiên lại có đến 60% dân cư trên địa bàn tỉnh sống ở vùng nông thôn. Bao đời nay, nông thôn chính là khu vực chịu nhiều thiệt thòi và nông dân cũng chính là đối tượng dễ bị tổn thương nhất.
Xuất phát từ thực tiễn đó, trước khi Trung ương ban hành Nghị quyết 26 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, ngay từ đầu năm 2007, Tỉnh ủy Đồng Nai đã quyết định chủ trương về xây dựng NTM với mục tiêu “4 có”. Đó là: có đời sống kinh tế được cải thiện; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ; có đời sống văn hóa tốt - an ninh, an toàn đảm bảo; có môi trường sinh thái phát triển bền vững.
Với việc “đi trước một bước”, nên khi bắt tay thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, Đồng Nai đã có nhiều kinh nghiệm trong triển khai và nhanh chóng đạt được những thành quả nổi bật.
Tính đến cuối tháng 6-2015, toàn tỉnh đã có 63 xã đạt chuẩn NTM, đặc biệt, đầu năm 2015, huyện Xuân Lộc và TX. Long Khánh đã trở thành 2 địa phương cấp huyện đầu tiên của cả nước được Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM.
Nét nổi bật trong quá trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh, như Bí thư Tỉnh ủy Trần Đình Thành khẳng định: “Mục tiêu cao nhất của chương trình xây dựng NTM là nâng cao thu nhập, nâng cao mức sống của người nông dân”. Với mục tiêu xuyên suốt đó, qua phong trào “Toàn tỉnh chung sức xây dựng NTM”, Đồng Nai đã triển khai nhiều chính sách, biện pháp cũng như đề ra các cơ chế, chính sách hỗ trợ cho người nông dân phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp - phát triển nông thôn, Phó trưởng Ban chỉ đạo xây dựng NTM Trung ương Trần Thanh Nam (giữa)
và Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Chánh (trái) thăm mô hình Tổ hợp tác sản xuất ổi VietGAP ấp Bàu Cối, xã Bảo Quang, TX. Long Khánh
Các chương trình phát triển sản xuất như: chương trình phát triển cây trồng, vật nuôi chủ lực và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp; chương trình phát triển sản xuất, sơ chế tiêu thụ rau quả an toàn... đã mở ra những hướng đi mới cho sản xuất nông nghiệp.
Việc áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất nhằm tăng năng suất, sản lượng cũng như giá trị của sản phẩm được đẩy mạnh. Chương trình VietGAP sau hơn 3 năm triển khai đã có tác động tích cực trong việc làm thay đổi nhận thức và thói quen canh tác của người dân. Đến nay, toàn tỉnh có 72,4 ha cây trồng đạt chứng nhận VietGAP.
Chính những giải pháp đồng bộ trên đã giúp sản xuất nông nghiệp của tỉnh phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa. Cơ cấu nông nghiệp chuyển dịch đúng hướng, phát triển nông nghiệp gắn với phát triển công nghiệp và ngành nghề nông thôn. Thu nhập bình quân của người dân nông thôn trên địa bàn tỉnh đến cuối năm 2014 đạt 32,58 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, từ 6% vào năm 2011 đến cuối năm 2014 giảm còn 1%, là tỉnh có hộ nghèo thấp nhất cả nước. Kinh tế phát triển, đời sống được nâng cao nên người dân cũng tích cực hơn trong việc đóng góp, chung sức chung lòng với chính quyền trong xây dựng NTM. Từ đó, diện mạo nông thôn được đổi mới từng ngày theo hướng khang trang, sạch đẹp hơn. Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 84% tuyến đường huyện quản lý được nhựa hóa; 72% đường xã quản lý được cứng hóa; hệ thống thủy lợi, điện nông thôn, trường học, trạm y tế... cơ bản đáp ứng yêu cầu sản xuất và phục vụ dân sinh. Đáng trân trọng hơn, trong thành quả này có sự đóng góp không nhỏ của người dân. Cụ thể, trong tổng vốn đầu tư hơn 62.734 tỷ đồng, ngân sách Nhà nước chỉ chiếm 15%, còn lại là nhân dân và doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng tích cực tham gia đóng góp, đã thể hiện rõ được vai trò chủ thể của mình trong xây dựng NTM. Đặc biệt, tại huyện Xuân Lộc nhân dân đã đóng góp hơn 90% trên tổng nguồn vốn đầu tư trong xây dựng NTM của huyện.
Cần vận dụng sáng tạo các chính sách của Đảng và Nhà nước để đẩy nhanh xây dựng NTM
“Đồng Nai đã vận dụng rất sáng tạo, rất hiệu quả chính sách khuyến khích đưa khoa học - công nghệ đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao thông qua chương trình chuyển đổi giống cây trồng; xây dựng nhiều mô hình hay phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Tỉnh cần vận dụng sáng tạo chính sách khuyến khích về thuế, mặt bằng, vốn tín dụng, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào khu vực nông thôn; chuyển dịch lao động từ nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ ngay trên địa bàn nông thôn trên tinh thần “ly nông bất ly hương”; vận dụng chính sách để khuyến khích mô hình liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp về sản xuất, bao tiêu đảm bảo đầu ra cho nông sản; phải vận dụng một cách sáng tạo chính sách hỗ trợ, đào tạo nghề để hỗ trợ cho doanh nghiệp, người lao động làm nông nghiệp tốt hơn, để năng suất lao động tăng hơn… nhằm đẩy nhanh xây dựng NTM”.
(Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, ngày 24-1-2015)
Nâng chất nông thôn mới
“Không dừng lại ở các tiêu chí đạt được, đó chỉ mới là bước khởi đầu trong thực hiện mục tiêu xây dựng NTM. Vấn đề quan trọng hơn là phải tiếp tục nâng chất lượng các xã, các huyện NTM trên địa bàn toàn tỉnh, thúc đẩy phong trào đạt ở trình độ, chất lượng cao hơn”, đó là khẳng định của Bí thư Tỉnh ủy Trần Đình Thành. Theo đó, chương trình xây dựng NTM trong toàn tỉnh cần tiếp tục thực hiện mục tiêu “4 tốt hơn”. Đó là: Đời sống, thu nhập của người nông dân ngày càng cao hơn; cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội ngày càng đồng bộ, hoàn thiện theo hướng hiện đại hơn; đời sống vật chất, văn hóa tinh thần, bảo tồn và phát huy tốt hơn các giá trị truyền thống ở nông thôn, an ninh, an toàn, an sinh xã hội ở nông thôn ngày càng tốt hơn và đảm bảo môi trường sinh thái phát triển đa dạng và bền vững hơn.
Với phương châm trên, bên cạnh tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chương trình xây dựng NTM, việc giữ vững và nâng chất NTM tại các địa phương đã đạt chuẩn luôn được chú trọng thực hiện. “Sau khi đạt được các tiêu chí NTM, Xuân Lộc đã xây dựng ngay bộ tiêu chí NTM nâng cao. Các tuyến đường giao thông làm xong đến đâu địa phương đã vận động nhân dân đóng góp làm hệ thống đèn chiếu sáng trên tất cả các tuyến đường trong khu vực dân cư do các xã quản lý. Đồng thời, hỗ trợ nông dân sản xuất gắn với thị trường nhằm tạo sự phát triển bền vững”, Phó bí thư Huyện ủy Xuân Lộc Nguyễn Thị Cát Tiên cho biết.
Trong quá trình giữ vững và nâng cao các tiêu chí NTM, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân tiếp tục là mục tiêu hàng đầu được đặt ra. Trong quá trình đó, việc tập trung giải quyết các vấn đề cấp thiết trong sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao giá trị gia tăng, sức cạnh tranh của nông sản, ưu tiên trước hết cho các sản phẩm chủ lực. Hình thành các vùng trồng trọt và chăn nuôi tập trung, với cơ cấu sản xuất hiệu quả, đáp ứng yêu cầu “4 có”: “có giá trị cao, có khả năng cạnh tranh, có thị trường tiêu thụ, có hiệu quả cao”. Đồng thời, tổ chức liên kết sản xuất - tiêu thụ trong sản xuất nông nghiệp (theo mô hình cánh đồng lớn) đặc biệt được chú trọng khuyến khích phát triển.
Đến nay, UBND tỉnh đã phê duyệt 3 dự án cánh đồng lớn liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trên cây điều, ca cao và cây mía. Ngoài ra, 2 dự án cánh đồng lớn trên cây cà phê và cây chuối cấy mô cũng đang trong giai đoạn xây dựng. Đây cũng là những bước đi thiết thực trong việc cụ thể hóa những chính sách đầu tư cho nông thôn và nâng cao đời sống cho người nông dân. Đồng thời cũng chính hướng đi phù hợp trên, con đường từ nông thôn “4 có” đến nông thôn “4 mới”: Con người mới, diện mạo mới, sức sống mới và động lực mới của Đồng Nai.
Trở thành tỉnh đạt chuẩn NTM vào năm 2020
Dự kiến đến cuối năm 2015, có thêm 36 xã đạt chuẩn NTM, 3 huyện đạt chuẩn NTM, nâng tổng số toàn tỉnh có 88/133 xã đạt chuẩn NTM, 5/11 huyện đạt huyện chuẩn NTM. Phấn đấu đến năm 2020, tỉnh đạt chuẩn NTM với 100% số huyện và 100% số xã đạt chuẩn NTM.
Tùng Văn
