(CTT-Đồng Nai) Nhà lao Tân Hiệp - nơi diễn ra cuộc nổi dậy phá khám Tân Hiệp ngày 2-12-1956 được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ VH-TTDL) xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia tại Quyết định số 2754/QĐ-BT ngày 15-10-1994.
Đá lát nền trong sân di tích Nhà lao Tân Hiệp (TP.Biên Hòa) ở một số vị trí bị bong tróc, bể cần được tu sửa kịp thời
Đá lát nền trong sân di tích Nhà lao Tân Hiệp (TP.Biên Hòa) ở một số vị trí bị bong tróc, bể cần được tu sửa kịp thời
Di tích Nhà lao Tân Hiệp - một chứng tích điển hình về tội ác của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ trong chiến tranh, từ năm 2011 được sự UBND tỉnh phê duyệt và triển khai trùng tu, tôn tạo. Đến năm 2016, công trình được đưa vào sử dụng nhân kỷ niệm 60 năm cuộc nổi dậy phá khám Tân Hiệp (2-12-1956 - 02-12-2016).
Từ năm 2019, di tích Nhà lao Tân Hiệp được giao cho UBND thành phố Biên Hòa quản lý (theo Quyết định số 39-2018/QĐ-UBND ngày 27-9-2018 của UBND tỉnh về việc phân cấp, ủy quyền quản lý di tích danh thắng trên địa bàn tỉnh). Tuy nhiên cho đến thời điểm hiện nay, UBND TP.Biên Hòa chưa triển khai thực hiện chỉnh lý trưng bày tại di tích, không gian trưng bày chưa có sa bàn, hệ thống trưng bày còn sơ sài chưa thể hiện được giá trị di tích.
Theo Phó Giám đốc Sở VH-TTDL Nguyễn Hồng Ân, việc trưng bày lại tại di tích Nhà lao Tân Hiệp nhằm phục vụ công tác tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu về di tích một cách sinh động. Qua đó, giúp cho khách tham quan dễ hình dung được các sự kiện lịch sử đã diễn ra tại di tích.
Đặc biệt, sau thời gian dài chịu sự tác động của thời tiết, hiện nay một số hạng mục di tích đã bị xuống cấp. Tại nhà trưng bày, nền nhà hội trường bị sụt, lún, hiện đang bị thấm nước ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động tại di tích. Phần đá ốp các bồn hoa, cột và đá lát nền trong sân di tích một số vị trí bị bong tróc, bể cần được tu sửa kịp thời. Các hạng mục gốc phía trước đường Nguyễn Ái Quốc đã bị bạc màu, hệ thống tường rào một số vị trí bị nứt và bạc màu cần được tu sửa cho sạch, đẹp phù hợp không gian công viên xung quanh.
Các hiện vật trưng bày di tích Nhà lao Tân Hiệp (TP.Biên Hòa) còn sơ sài, chưa đáp ứng nhu cầu tham quan của du khách. Trong ảnh: Học sinh trên địa bàn TP.Biên Hòa tìm hiểu mô hình tù nhân được phục dựng tại di tích
Các hiện vật trưng bày di tích Nhà lao Tân Hiệp (TP.Biên Hòa) còn sơ sài, chưa đáp ứng nhu cầu tham quan của du khách. Trong ảnh: Học sinh trên địa bàn TP.Biên Hòa tìm hiểu mô hình tù nhân được phục dựng tại di tích
Di tích Nhà lao Tân Hiệp - nơi đây diễn ra cuộc nổi dậy phá khám Tân Hiệp ngày 2-12-1956, đã giải thoát được 462 cán bộ, đảng viên về với cách mạng, trong đó có nhiều nhân sĩ yêu nước. Lực lượng phá khám thu hơn 40 khẩu súng các loại - là nguồn vũ khí quý báu bổ sung cho phong trào cách mạng tại địa phương sau này. Đây là cuộc nổi dậy phá khám quy mô và giành được thắng lợi trong thời kỳ đầu kháng chiến chống Mỹ - ngụy của cách mạng miền Nam, tại Biên Hoà khi bị địch khủng bố nghiêm trọng.
Ông Nguyễn Minh Tùng, cựu chiến binh P.Tân Hiệp, TP.Biên Hòa cho biết: “Hàng năm, tôi cùng với cựu chiến binh ở địa phương đến di tích, thắp hương cho các anh hùng, liệt sĩ. Tại đây, chúng tôi thường xuyên gặp nhiều đoàn tham quan đến tìm hiểu lịch sử, dâng hương, các em học sinh về nguồn, kết nạp đoàn tại di tích. Tôi mong, di tích sớm được chỉnh lý, trưng bày lại, cũng như trùng tu, tôn tạo lại các hạng mục xuống cấp, tạo mỹ quan, không gian cho hoạt động thăm, viếng của người dân trong và ngoài tỉnh”.
Theo Quyết định số 13-2023/QĐ-UBND ngày 6-4-2023 của UBND tỉnh ban hành Quy định phân cấp quản lý di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh xếp hạng trên địa bàn tỉnh, di tích này hiện được giao cho Sở VH-TTDL quản lý. Hiện nay, Sở VH-TTDL đã có văn bản gửi UBND tỉnh về việc chỉnh lý trưng bày và tu sửa cấp thiết một số hạng mục xuống cấp tại di tích Nhà lao Tân Hiệp. Sau khi có chủ trương của UBND tỉnh, Sở sẽ chỉ đạo Bảo tàng tỉnh phối hợp với Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày và các đơn vị liên quan triển khai thực hiện theo đúng quy định.