Viện KSND tỉnh vừa hoàn tất cáo trạng, chuyển hồ sơ sang TAND cùng cấp để truy tố 13 bị can liên quan đến dự án Khu dân cư thương mại Phước Thái (P.Tam Phước, TP.Biên Hòa) về tội vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Các bị can bị truy tố gồm: Trương Quốc Tuấn (48 tuổi, ngụ P.An Phú, TP.HCM, nguyên là Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư và Kinh doanh nhà Phước Thái); Lê Viết Hưng (66 tuổi, nguyên Giám đốc Sở TN-MT); Nguyễn Tấn Long (58 tuổi, nguyên Phó Chủ tịch UBND TP.Biên Hòa); Nguyễn Tấn Tài (61 tuổi, nguyên Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh chi nhánh TP.Biên Hòa).
Khu dân cư Phước Thái (P.Tam Phước, TP.Biên Hòa) - nơi xảy ra sai phạm
Ngoài ra, còn có các bị can: Nguyễn Tấn Vinh (62 tuổi, nguyên Trưởng Phòng TN-MT TP.Biên Hòa); Hồ Bá Minh (64 tuổi, nguyên Phó trưởng Phòng TN-MT TP.Biên Hòa); một số chuyên viên tại Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh chi nhánh TP.Biên Hòa (Trương Thành Giàu, 46 tuổi; Nguyễn Mộng Hiền, 55 tuổi); nguyên Chủ tịch, Phó chủ tịch và cán bộ địa chính xã Tam Phước (nay là P.Tam Phước) gồm: Võ Cao Cường (44 tuổi), Nguyễn Văn Đức (62 tuổi), Nguyễn Anh Thương (41 tuổi), Võ Văn Huy (41 tuổi) và bị can Nguyễn Hữu Thành (59 tuổi, ngụ P.Tam Phước).
Mở công ty, lập dự án
Theo cáo trạng của Viện KSND tỉnh, vào năm 1995, Ủy ban Nhà nước về Hợp tác và Đầu tư (nay là Bộ KH-ĐT) cấp giấy phép đầu tư cho Công ty CP May - Xây dựng Huy Hoàng (gọi tắt là Công ty Huy Hoàng) và Công ty Beneficial Asia Limited góp vốn thành lập Công ty liên doanh TNHH Kia - Huy Hoàng Ceramics (gọi tắt là Công ty Kia - Huy Hoàng) với ngành nghề sản xuất và kinh doanh vật liệu gốm.
Năm 1995, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép Công ty Kia - Huy Hoàng thuê đất với diện tích gần 88 ngàn m2 tại xã Tam Phước, H.Long Thành (nay là P.Tam Phước, TP.Biên Hòa) để xây dựng nhà máy hoạt động. Tuy nhiên, đến năm 2009, do Công ty Kia - Huy Hoàng không triển khai dự án nên bị UBND tỉnh chấm dứt hiệu lực pháp lý, thu hồi giấy phép đầu tư và giải thể. Việc quản lý khu đất này được giao cho Công ty Huy Hoàng.
Sau khi biết việc này, Trương Quốc Tuấn đã thành lập Công ty CP Đầu tư và Kinh doanh nhà Phước Thái (gọi tắt là Công ty Phước Thái, ngành nghề kinh doanh bất động sản, quyền sử dụng đất thuộc chủ sở hữu, chủ sử dụng hoặc cho thuê) và làm Tổng giám đốc, người đại diện theo pháp luật của công ty. Tuấn đã thỏa thuận với Công ty Huy Hoàng giao lại diện tích đất trên cho Công ty Phước Thái đầu tư xây dựng dự án Khu dân cư thương mại Phước Thái (gọi tắt là dự án Phước Thái) và hai bên đã hoàn tất thỏa thuận bồi thường số tiền hơn 35 tỷ đồng vào năm 2015. Cùng thời điểm này, Tuấn đã đề nghị điều chỉnh mục đích sử dụng khu đất trên từ đất công nghiệp sang đất ở và đã được UBND tỉnh chấp thuận.
Lập hồ sơ khống để nâng tiền bồi thường
Theo cáo trạng của Viện KSND tỉnh, sau khi hoàn tất các thủ tục, lợi dụng quy định của Luật Đất đai năm 2013 quy định các trường hợp hộ gia đình, cá nhân có hộ khẩu thường trú tại địa phương, sử dụng đất ổn định từ trước tháng 7-2004 sẽ được công nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ), đủ điều kiện bồi thường về đất nên Tuấn lập hồ sơ khống thuê Nguyễn Hữu Thành (em ruột bị can Nguyễn Văn Đức, nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Tam Phước) đứng tên chủ sử dụng khu đất trên. Mục đích của Tuấn là để được bồi thường và nâng cao giá trị kinh phí bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất cao hơn số tiền 35 tỷ đồng. Hơn nữa, Tuấn biết việc kê khai cá nhân Thành là người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất thì Công ty Phước Thái là chủ đầu tư sẽ phải ứng tiền để thực hiện bồi thường, hỗ trợ. Như vậy, Tuấn sẽ nhận được số tiền chênh lệch giữa tiền Nhà nước bồi thường và tiền 35 tỷ đồng Tuấn đã bồi thường cho Công ty Huy Hoàng.
Cụ thể, để Thành đứng tên chủ sử dụng khu đất trên, Tuấn đã hứa cho Thành 100 triệu đồng sau khi hoàn thành mọi việc (đã đưa cho Thành 60 triệu đồng). Nhằm hợp thức hóa các hồ sơ công nhận Thành là chủ sử dụng khu đất trên, Tuấn đã nhờ Công ty Huy Hoàng ký biên bản bàn giao đất khống cho Thành từ tháng 4-2004. Sau đó, Tuấn đã yêu cầu Thành ký vào các loại giấy tờ để lập thủ tục công nhận QSDĐ theo quy định.
Tuy nhiên, do đã có chủ trương thu hồi đất nên các cơ quan chức năng không thực hiện cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho Thành mà chỉ công nhận QSDĐ để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Đến năm 2017, để thực hiện chủ trương đầu tư dự án Phước Thái, UBND TP.Biên Hòa đã thành lập Hội đồng bồi thường thực hiện dự án do bị can Nguyễn Tấn Long làm Chủ tịch hội đồng. Hội đồng bồi thường đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ dự án Phước Thái với tổng số tiền gần 79 tỷ đồng.
Ngày 24-5-2017, Công ty Phước Thái là chủ đầu tư đã chuyển số tiền ứng chi phí bồi thường và hỗ trợ cho Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh chi nhánh TP.Biên Hòa (hơn 78,5 tỷ đồng); Phòng TN-MT TP.Biên Hòa (hơn 390 triệu đồng). Theo phương án bồi thường, số tiền này ngay sau đó đã được chuyển vào tài khoản đứng tên ông Thành với nội dung bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất. Với số tiền nhận được này, Tuấn đã nộp vào tài khoản Công ty Phước Thái để góp vốn và mở 2 sổ tiết kiệm.
Truy tố nhiều công chức liên quan
Để Tuấn có thể lập khống hồ sơ, nhận số tiền bồi thường gần 79 tỷ đồng, nhiều lãnh đạo, công chức của các cơ quan nhà nước liên quan đã cố tình làm sai lệch hồ sơ để rồi bị bắt và truy tố.
Cụ thể, theo cáo trạng của Viện KSND tỉnh xác định, bị can Lê Viết Hưng, nguyên Giám đốc Sở TN-MT có chức năng tham mưu cho UBND tỉnh giải quyết các vấn đề về lĩnh vực đất đai nhưng bị can Hưng đã không chỉ đạo các phòng nghiệp vụ thuộc Sở TN-MT kiểm tra, xác minh nguồn gốc và quá trình sử dụng đất mà lại chỉ đạo Phòng Quy hoạch tham mưu văn bản để ký theo hướng thống nhất với chủ trương của UBND tỉnh. Trong đó, văn bản thể hiện quan điểm hướng dẫn ông Thành lập thủ tục công nhận QSDĐ dẫn đến sai đối tượng được bồi thường, hỗ trợ, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước gần 79 tỷ đồng.
Cáo trạng của Viện KSND tỉnh nêu rõ, các bị can: Long, Vinh, Minh, Tài, Giàu, Hiền, Cường, Đức, Thương và Huy dù biết trường hợp của bị can Thành là không đủ điều kiện công nhận QSDĐ, việc sử dụng đất của Thành không đúng mục đích được giao, không phù hợp quy hoạch, từ đó không đủ điều kiện được bồi thường về đất, nhưng các bị can với vị trí, chức năng nhiệm vụ được giao vẫn ký vào giấy xác nhận, tờ trình, văn bản, quyết định… dẫn đến việc bồi thường, hỗ trợ sai đối tượng, gây thiệt hại gần 79 tỷ đồng.
Riêng bị can Thành, mặc dù không liên quan gì đến khu đất trên nhưng vì vụ lợi (sẽ được 100 triệu đồng) nên đã giúp Tuấn ký khống tên vào tất cả các hồ sơ, thủ tục kê khai đăng ký QSDĐ, hồ sơ bồi thường, hỗ trợ dự án, nhận tiền đền bù, ký mở tài khoản…, làm sai lệch hồ sơ để Tuấn thực hiện hành vi chiếm đoạt tiền bồi thường.